Nhà Vũ trụ học Stephen Hawking &10 câu hỏi của tạp chí TIME

Ông là hội viên danh dự của Hội Nghệ thuật Hoàng gia Anh (Royal Society of Arts), hội viên vĩnh viễn của Viện Khoa học Giáo hoàng (Pontifical Academy of Sciences) và vào năm 2009, được trao tặng Huy chương Tổng thống về Tự do là huy chương dân sự cao quý nhất của Mỹ.

Ông Hawking là giáo sư Toán tại Đại học Cambridge trong 30 năm (1979-2009), ngồi ở ghế và lấy danh vị giáo sư mà ông Issac Newton đã từng ngồi trước đó. Ông cũng là giáo sư danh dự tại Đại học Gonville và Caius College ở Cambridge và là Khoa trưởng về Nghiên cứu Vật lý lý thuyết tại Viện Perimeter Institute for Theoretical Physics ở Waterloo, bang Ontario, Canada.

Ông được biết đến nhờ những đóng góp trong lãnh vực Vũ trụ học và về môn Trọng lực lượng tử (quantum gravity), nhất là trong môi trường lỗ đen (black holes). Ông cũng thành công với những tác phẩm khoa học phổ thông đề cập đến lý thuyết của riêng ông hay của vũ trụ học nói chung. Ba trong số nhiều tác phẩm nổi tiếng của ông là A Brief History of Time (Bantam, Press 1988, bản dịch tiếng Việt: Lược sử của thời gian), The Universe In A Nutshell (Bantam Press, 2001) và mới đây nhất, viết chung với Leonard Mlodinow, là The Grand Design (Bantam Press, 2010).

Về cơn bệnh ngặt nghèo và về những phát minh và cống hiến cho tri thức khoa học nhân loại của ông, xin xem sơ lược trong wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Stephen_Hawking.

Còn về tôn giáo, nhất là những tôn giáo tin vào một Chúa Trời độc thần của Tây phương, trong các tác phẩm đầu tiên, ông dùng từ "Chúa" theo nghĩa ẩn dụ (metaphorical) nhưng như được trình bày trong A Brief History of Time, ông cũng cho rằng không cần thiết phải có sự hiện hữu của Chúa mới giải thích được nguồn gốc của vũ trụ (the existence of God was unnecessary to explain the origin of the universe). Tuy nhiên, trong tác phẩm mới nhất, The Grand Design, cũng như trong cuộc phỏng vấn với báo Telegraph và chương trình "Thiên tài của Anh quốc" (Genius of Britain) của kênh truyền hình số 4, ông đã giải thích rõ hơn rằng ông "không tin vào một Chúa nhân cách hóa" ("not believe in a personal God"). Ông viết rằng "Câu hỏi là: Cách thế mà vũ trụ khởi đầu thì do Chúa lựa chọn vì những lý do mà chúng ta không hiểu nổi, hay vì được xác định bởi các định luật của khoa học? Tôi tin là vì các định luật khoa học". Ông nói thêm: "Vì có những định luật như định luật về trọng lực nên vũ trụ có thể và sẽ tự sinh từ hư không" ("Because there is a law such as gravity, the Universe can and will create itself from nothing").

Trong một cuộc phỏng vấn của chương trình truyền hình ABC (Mỹ) vào ngày 7 tháng 6 năm 2010, ông đã so sánh tôn giáo và khoa học như sau: "Có một sự khác biệt cơ bản giữa tôn giáo, vốn đặt cơ sở trên quyền lực [áp đặt tín điều, niềm tin], [đối chọi với] khoa học, đặt cơ sở trên quan sát và lý trí. [Đó là] Khoa học sẽ thắng vì khoa học làm có kết quả " (Hawking compared religion and science in 2010, saying: "There is a fundamental difference between religion, which is based on authority [imposed dogma, faith], [as opposed to] science, which is based on observation and reason. Science will win because it works").

Mới đây nhất, tuần san TIME của Mỹ số ra ngày 15 tháng 11 năm 2010, trong mục "10 Questions", một diễn đàn để độc giả khắp thế giới đặt câu hỏi trực tuyến đến các nhân vật nổi tiếng, đã đăng kết quả độc giả chất vấn ông Stephen Hawking qua 10 câu hỏi sau đây:

1. Nếu Chúa Trời không hiện hữu, tại sao quan niệm về sự hiện hữu [của Chúa Trời] đó lại trở nên khá phổ thông? – Basanta Borah, Basel, SWITZERLAND.

- Tôi không khẳng định rằng Chúa Trời thì không hiện hữu. Chúa Trời là cái danh xưng mà người ta đặt cho lý do vì sao chúng ta ở đây. Nhưng tôi tin rằng lý do đó là những định luật vật lý chứ không phải một người nào đó mà ta có thể có những quan hệ riêng tư. Một loại Chúa Trời chung chung (an impersonal God).

2. Vũ trụ có biên giới không? Nếu có, thì ngoài biên giới đó là cái gì? Paul Pearson, Hull, ENGLAND.

- Những quan sát xác nhận rằng vũ trụ giãn nở với một tốc độ càng lúc càng gia tăng. Vũ trụ sẽ giãn nở mãi mãi, trống rỗng hơn và tối tăm hơn. Tuy vũ trụ không có một tận cùng nhưng nó lại có một khởi đầu tại Big Bang. Người ta có thể hỏi vậy thì trước đó là gì, câu trả lời là trước Big Bang thì không có gì cả, giống như không có gì ở phía Nam của Nam cực vậy.

3. Ông có nghĩ rằng nền văn minh của chúng ta tồn tại đủ lâu để lan vào được trong không gian xa vời không? Harvey Bethea, Stone Mountain, bang GEORGIA.

- Tôi nghĩ rằng chúng ta có nhiều hy vọng tồn tại đủ lâu để chinh phục Thái dương hệ. Tuy nhiên, trong hệ này, không đâu phù hợp với chúng ta hơn Trái đất, do đó, tôi không rõ là liệu chúng ta còn hiện hữu không khi mà Trái đất không còn phù hợp cho cuộc sống của chúng ta nữa. Để bảo đảm sự sống sót lâu dài, chúng ta phải lên những ngôi sao. Hãy hy vọng rằng chúng ta còn sống sót cho đến ngày đó.

4. Nếu ông có thể nói chuyện với ông Albert Einstein, ông sẽ nói gì? Ju Huang, Stamford, bang CONNECTICUT.

- Tôi sẽ hỏi tại sao ông đã không tin vào sự hiện hữu của các lỗ đen (black holes). Những phương trình trường (field equations) của thuyết tương đối hàm uẩn rằng một ngôi sao lớn hay một đám mây khí lớn sẽ sụp đổ vào trong chính nó và tạo ra lỗ đen. Ông Einstein đã biết điều này nhưng không hiểu tại sao lại tự cho rằng một điều gì đó như một sự nổ tung sẽ luôn luôn xảy ra để tạo ra khối lượng và ngăn ngừa lỗ đen thành hình. Vậy nếu không có sự nổ tung này thì điều gì xảy ra?

5. Khám phá hay tiến bộ khoa học nào ông muốn thấy trong cuộc đời của ông? Luca Zanzi, Allston, bang MASSACHUSETTS.

- Tôi muốn thấy sự hỗn hợp hạt nhân (nuclear fusion) trở thành một nguồn năng lượng thực tiễn. Nguồn nầy sẽ cung cấp năng lượng vô tận, không bị ô nhiễm hay hâm nóng địa cầu.

6. Ông nghĩ chuyện gì sẽ xảy ra cho ý thức (consciousness) của chúng ta sau khi chết? Elliot Giberson, Seattle, bang WASHINGTON.

- Tôi nghĩ rằng bộ óc chúng ta giống như một máy vi tính, và ý thức thì giống như một chương trình điện toán. Chương trình này sẽ ngưng chạy khi máy vi tính bị tắt đi. Một cách lý thuyết, ý thức có thể tái tạo trên một hệ thống thần kinh (neural network), nhưng chắc là khó lắm vì nó sẽ đòi thu nhập tất cả ký ức/bộ nhớ của mỗi người.

7. Ông nổi tiếng như là một Vật lý gia kiệt xuất, ông có những quan tâm bình thường nào làm người ta ngạc nhiên không? Carol Gilmore, Jefferson City, bang MISSOURI.

- Tôi thưởng thức được tất cả mọi loại nhạc - dân ca, cổ điển và opera. Tôi cũng chia sẻ thú vui với Tim, con trai của tôi, về cuộc đua xe hơi Formula One.

8. Ông nghĩ rằng những giới hạn thể chất của ông thì đã giúp thêm hay cản trở công việc nghiên cứu của ông? Marianne Vikkula, Espoo, FINLAND.

- Mặc dù tôi đã bất hạnh bị bệnh về cơ vận động thần kinh (neuron motor), nhưng tôi lại rất có phúc trên hầu hết những điều khác. Tôi may mắn được làm việc trong lãnh vực Vật lý lý thuyết, một trong vài lãnh vực hiếm hoi mà tình trạng tàn tật không phải là một bất lợi trầm trọng, và may mắn được trúng số to nhờ mấy cuốn sách bán khá chạy.

9. Ông có cảm thấy một trách nhiệm to lớn đè lên mình khi có người mong chờ ông trả lời được bí mật của đời sống không? Susan Leslie, Boston, bang MASSACHUSETTS.

- Chắc chắn là tôi không có giải đáp cho tất cả mọi vấn nạn về cuộc sống. Trong khi Toán học và Vật lý học có thể cho chúng ta biết vũ trụ đã khởi đầu như thế nào, hai môn này lại rất ít công dụng giúp chúng ta tiên đoán được ứng xử của con người vì (tìm hiểu con người thì) có quá nhiều phương trình phải giải. Tôi không giỏi hơn ai cả khi tìm hiểu điều gì làm cho người ta nổi quạu, nhất là đàn bà.

10. Ông có nghĩ rằng đến một lúc nào đó, nhân loại sẽ hiểu được tất cả những gì cần hiểu về Vật lý không? Karsten Kurze, Bad Honnef, GERMANY.

- Tôi hy vọng là không bao giờ có thời điểm đó cả. [Tại vì nếu có] Tôi sẽ thất nghiệp mất.

(Theo Time Magazine) California 11-2010