“Củng cố niềm tin cho Phật tử là nhiệm vụ quan trọng”

GN - Vào các ngày 1, 2, 3 và 4-12, tại TP. Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng, Ban Hoằng pháp T.Ư phối hợp với Ban Trị sự và Ban Hoằng pháp GHPGVN tỉnh Lâm Đồng tổ chức Hội thảo Hoằng pháp và tập huấn Hoằng pháp viên Phật tử 2019 với chủ đề: “Sứ mệnh hoằng pháp thời đại công nghệ số và trọng trách xây dựng niềm tin vững chắc cho cư sĩ Phật tử”. Đây là một trong những Phật sự trọng tâm trong năm của ngành hoằng pháp.

HT.Thích Bảo Nghiêm

Trao đổi với Báo Giác Ngộ trước thềm Hội thảo, HT.Thích Bảo Nghiêm, Phó Chủ tịch HĐTS, Trưởng ban Hoằng pháp T.Ư cho biết:

- Hội thảo Hoằng pháp và tập huấn Hoằng pháp viên được tổ chức trong bối cảnh hết sức cần thiết và chủ đề được đặt ra dường như cô đọng tất cả những gì mà sinh hoạt Phật giáo trong nước chúng ta đang trải qua từ đầu năm 2019 đến nay.

Chúng tôi nhấn mạnh đến việc phải xây dựng niềm tin vững chắc cho hàng Phật tử tại gia bởi lẽ không nhiều thì ít, người cư sĩ đang bị khủng hoảng niềm tin do một số sự việc xảy ra mà người gây nên là một vài Tăng sĩ. Chưa nói đến việc các vị ấy đúng hay sai và nếu có sai thì đến mức độ nào, nhưng có một điều dễ nhận thấy là các cơ quan ngôn luận đã tập trung khai thác, phản ánh nhiều. Chính vì lẽ đó, người Phật tử dễ bị tác động, làm nao núng về tinh thần.

Bản thân tôi nhận thấy điều này qua các ngôi chùa mà tôi đảm nhiệm cương vị trụ trì. Tại những nơi này, sau khi tiến hành thống kê lại thì được biết lượng Phật tử đến sinh hoạt ít đi. Riêng tại Hà Tĩnh, địa phương tôi đảm nhiệm Trưởng ban Trị sự, báo cáo từ 13 Ban Trị sự GHPGVN cấp huyện trực thuộc cho biết số lượng tham dự khóa tu và các ngày lễ sám hối sút giảm.

Dẫu biết, toàn thể Giáo hội có đến hơn 50.000 Tăng Ni, không thể tránh việc một hai cá nhân có những điều sai khác. Sự sai khác, vi phạm mang tính cá biệt này ảnh hưởng khá lớn đến tín đồ. Tất nhiên chưa đến mức phải báo động, nhưng với trách nhiệm được Giáo hội giao phó, ngành hoằng pháp cần vào cuộc và có những hành động cần thiết, kịp thời và phù hợp.

Toàn ngành hoằng pháp xác định kỳ này phải thảo luận và đưa ra các định hướng cho việc thuyết giảng, truyền bá Chánh pháp xoáy sâu vào củng cố niềm tin của người Phật tử cho được vững chắc. Trong đó, tập trung vào việc giúp hàng tại gia hiểu và tin sâu luật nhân quả, luôn chánh niệm và tỉnh giác để phân biệt điều phải, điều trái; nhận ra những hiện tượng mang tính cá biệt để có sự quy ngưỡng một cách trọn vẹn vào Phật, Pháp, Tăng; nâng cao chất lượng tu học.

Được biết kỳ Hội thảo và tập huấn này giới hạn số lượng đại biểu, chỉ từ 34 tỉnh thành phía Nam, 6 tỉnh thành phía Bắc, nên các mục tiêu liệu có đạt được, đồng thời kết quả tích cực từ Hội thảo có lan tỏa đến quảng đại quần chúng?

- Trước những giới hạn về không gian, Ban Hoằng pháp T.Ư không thể tổ chức quy mô hơn và mời nhiều thành phần khác nhau cũng như tập trung đông lực lượng hoằng pháp viên. Nếu xét ở phương diện tổ chức và nhu cầu được đặt ra, toàn ngành còn nhiều việc phải làm. Tuy vậy, chúng tôi đang thực hiện mục tiêu này bằng nhiều cách thức khác nhau. Trong đó có thể kể đến việc ứng dụng công nghệ và sự phát triển của các phương tiện truyền thông bằng việc mời giảng sư thuyết giảng để ghi hình và truyền phát trên mạng xã hội. Cách làm này cho thấy ít tốn kém, dễ thực hiện và có sự lan tỏa rất cao đến quần chúng Phật tử.

Không những thế, chính sự phát triển và nỗ lực của hoạt động thông tin truyền thông Phật giáo trong thời gian qua đã giúp cho công tác hoằng pháp trở nên đa dạng, nhanh chóng, tiếp cận nhiều đối tượng khác nhau; đồng thời cũng mạnh mẽ phản ứng đối với những cách hiểu, phát ngôn mang tính suy diễn, lệch lạc về Phật giáo.

HT.Thích Bảo Nghiêm: "Tại Hà Tĩnh, số lượng tham dự khóa tu và các ngày lễ sám hối sút giảm"

Có ý kiến cho rằng, chúng ta chưa thật sự quản lý tốt và có cơ chế rõ ràng đối với lực lượng giảng sư. Chính vì lẽ đó, theo thực tế, ai cũng có thể đăng tòa thuyết pháp theo kiểu muốn nói gì thì nói. Hòa thượng nhận định về việc này thế nào?

- Đối với lực lượng giảng sư, ngành đang từng bước có sự chuẩn bị chuẩn hóa thông qua công tác đào tạo mang tính sư phạm, quy củ và nghiêm túc. Đó chính là các lớp đào tạo trung cấp, cao cấp giảng sư và đến nay đã có nhiều vị tốt nghiệp, đang đảm nhiệm và thừa hành sứ mệnh hoằng pháp ở nhiều nơi, đáp ứng một phần nhu cầu tu học và thực hành lời Phật dạy của quần chúng Phật tử tại gia.

Tuy vậy, có một thực tế phải thừa nhận, sự sinh hoạt và tu học của người Phật tử đều gắn với ngôi chùa và thường do vị trụ trì hướng dẫn. Khi các đạo tràng được hình thành tại các chùa thì chính nơi này tự thỉnh giảng sư hướng dẫn, thuyết pháp. Ngành hoằng pháp tôn trọng việc đó, nếu việc thuyết giảng không sai với giáo lý nhà Phật, không sai về truyền thống văn hóa và đạo đức của dân tộc.

Bản thân tôi rất trăn trở việc này và đang có những thảo luận trong Ban để tiếp tục có những động thái nâng cao chất lượng giảng sư cũng như định hướng cho việc thuyết giảng được đồng bộ hơn.

Vẫn còn hiện tượng cùng một nội dung mà mỗi vị giảng sư giảng mỗi kiểu, làm cho người Phật tử có sự hoang mang nhất định. Điển hình là việc giải thích sai khác về địa ngục, song ngành hoằng pháp vẫn chưa có sự xác quyết cụ thể. Trước thực tế này, theo Hòa thượng, việc thống nhất nội dung thuyết giảng có cần đặt ra?

- Chúng ta rất mong muốn thực hiện việc thống nhất nội dung thuyết giảng và đang từng bước làm điều này. Tuy nhiên, dù có nhiều cố gắng nhưng kết quả đạt được chưa cao. Đến nay, cứ mỗi năm vào mùa Phật đản, Ban Hoằng pháp T.Ư đã công bố nội dung thuyết giảng chính thức theo từng chủ đề nhất định và đã tạo ra sự thẩm thấu, tiếp nhận rất hiệu quả từ các địa phương cũng như Phật tử tại gia.

Phần còn lại, dù nội dung mà Đức Phật tuyên nói rất rõ ràng và cụ thể, nhưng vẫn có các vị giảng sư thông hiểu tùy theo khả năng, phương pháp và cách tiếp cận nên khi thuyết giảng lại trình bày không thống nhất. Bản thân tôi nhiều lần tiếp nhận ý kiến phản ánh từ chư tôn giáo phẩm lãnh đạo, từ chư Tăng Ni và Phật tử về vấn đề này. Nhiều lần chúng tôi đưa vấn đề này ra trong các phiên họp của Ban; thậm thí lên tiếng trao đổi, nhắc nhở trực tiếp các vị giảng sư cụ thể và qua đó có những điều chỉnh cũng như chuyển biến nhất định.

Trao đổi như thế để thấy, việc thống nhất nội dung thuyết giảng là một nhiệm vụ lớn, được suy nghĩ từ khá lâu và Ban Hoằng pháp T.Ư đang từng bước xây dựng lộ trình thực hiện trên cơ sở tiếp xúc, trao đổi để có chung nhận thức, chung quan điểm từ các vị giảng sư.

Khóa Hội thảo kỳ này cũng tiếp tục gắn với việc tập huấn Hoằng pháp viên. Hòa thượng đánh giá ra sao về chất lượng cũng như hiệu quả của hoằng pháp viên Phật tử sau nhiều năm tập trung cho việc xây dựng lực lượng?

- Đây thực sự là một tín hiệu vui, mang lại những kết quả rất tích cực. Qua thời gian dài tập huấn và thực hiện, ngành hoằng pháp đã tạo ra một lực lượng hoằng pháp viên Phật tử chân chính, hiểu sâu sắc giáo lý đạo Phật, có khả năng thực hành và chuyển hóa tự thân, làm mô phạm cho người thân cũng như những người xung quanh. Với kết quả đó, những vị Phật tử hoằng pháp viên đang thực sự góp phần vào nhiệm vụ hoằng pháp bằng chính cách sống, cách đối nhân xử thế hàng ngày trong cộng đồng dân cư của họ.

Qua việc đào tạo hoằng pháp viên và từ những vụ việc cư sĩ lên pháp tòa, theo Hòa thượng, người Phật tử có nên đăng đàn thuyết pháp như vị tu sĩ ?

- Trong giáo pháp của Phật, tất cả mọi người đều được bình đẳng tiếp nhận, hành trì và diễn nói. Tuy nhiên, trong điều kiện Việt Nam của chúng ta, lực lượng Tăng Ni đông và được đào tạo theo một hệ thống hoàn thiện, có đủ khả năng và điều kiện tuyên dương giáo lý đạo Phật. Do vậy, để phát huy đạo hạnh, công năng tu tập thì việc đăng pháp tòa thuyết giảng nên là trách nhiệm, sứ mệnh của chư Tăng Ni xuất gia.

Riêng việc đào tạo hoằng pháp viên Phật tử không phải để họ thuyết pháp mà là cách giúp cho pháp của Phật được thẩm thấu vào đời thường thông qua cách sống, cách thực hành của người Phật tử.

Chân thành cảm ơn Hòa thượng!