Thân thế

Hòa thượng Thích Chơn Minh, thế danh Trần Bạch Mai, sinh năm Bính Thân 1956 tại quận Sa Đéc, tỉnh Vĩnh Long (nay thuộc P.2, TP.Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp) nối dòng Lâm Tế chánh tông đời thứ 40, pháp húy Hồng Hoa, pháp tự Huệ Quang. Thân phụ là cụ Trần Bửu Liên, pháp danh Hồng Bá, thân mẫu là cụ bà Nguyễn Thị Hoa, pháp danh Hồng Chiếu. Hòa thượng sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống kính tin Tam bảo, nhà có 8 anh chị em, Hòa thượng là người con thứ 7 trong gia đình.

Thời kỳ xuất gia học đạo

Sinh ra trong một gia đình thuần thành kính tin Tam bảo, lại sẵn túc duyên Phật pháp từ những đời trước, nên từ thuở nhỏ cậu bé Trần Bạch Mai đã thường xuyên có mặt nơi chùa Phước Lâm, lời kinh tiếng kệ nơi mái chùa quê êm đềm đã khơi gợi những chủng tử Phật pháp từ sâu trong tâm khảm của cậu.

Đến năm 1967 vào lúc tròn 11 tuổi, cảm nhận việc xuất gia học đạo là lộ trình phải tiếp tục cho việc nối tiếp duyên xưa. Được sự chấp thuận của thân phụ và thân mẫu, cậu bé phát tâm thế phát xuất gia với Hòa thượng Bổn sư Thích Châu Viên, trụ trì chùa Phước Lâm lúc bấy giờ và cũng là người ông trong gia đình.

Sau khi được xuất gia, ngài nỗ lực chuyên cần tu học, các thời khóa kinh kệ rất nhanh chóng được làu thông. Sau đó, ngài được Hòa thượng Bổn sư chỉ dạy đến cầu pháp với Hòa thượng Như Mật Bửu Thọ, trụ trì chùa Tây An (Châu Đốc, An Giang) được ban cho pháp danh là Chơn Minh.

Vào năm 1970, khi tròn 15 tuổi, ngài được Hòa thượng Bổn Sư cho đăng đàn thọ Sa-di giới tại Giới đàn được tổ chức ngay nơi bổn tự - chùa Phước Lâm.

Sau khi được truyền giới Sa-di, ngài nỗ lực tu học, công phu công quả, nghiên tầm kinh điển. Ngài mê say trong lĩnh vực nghi lễ, dùng tiếng kệ lời kinh truyền tải Phật pháp, với âm thinh và sắc tướng sẵn có, cộng với thiên phú bẩm sinh về nghi lễ nên ngài rất mau chóng thâm nhập và thực hiện tốt những lời chỉ dạy của các bậc tôn túc uyên thâm về lĩnh vực này như: Hòa thượng Thích Thiện Ninh, Hòa thượng Pháp Huyền (chùa Phước Hòa); Hòa thượng Huệ Nghĩa (chùa Bửu Hòa),...

Năm 1978, sau khi Sư cụ Bửu Liên viên tịch, ngài đến chùa Phước Hưng (Sa Đéc) xin y chỉ để tiếp tục tham học nghi lễ với Hòa thượng Thích Vĩnh Đạt, trụ trì chùa Phước Hưng lúc bấy giờ.

Vào năm 1980, khi nhận thấy đầy đủ phẩm hạnh, ngài đã được chư tôn túc giới thiệu đến thọ giới Cụ túc tại Giới đàn chùa Ấn Quang (Q.10, TP.HCM).

Năm 1978, khi vừa tròn 23 tuổi, ngài đã được giao trọng trách tiếp nối trụ trì tổ đình Phước Lâm.

Từ năm 1980 đến năm 1983, ngài theo học khóa Phật học Trung đẳng tại Phật học đường Ấn Quang (TP.HCM).

Thời kỳ hoằng pháp - Phụng sự Giáo hội

Nhận thức được bổn phận của người xuất gia học đạo là “thượng cầu Phật đạo, hạ hóa chúng sinh”, lấy định hướng “hoằng pháp vi gia vụ, lợi sanh vi bổn hoài” làm phương châm sống, tu tập và hành đạo, sau khi đã kinh qua quá trình trau dồi kiến thức, tham tầm học hỏi hỏi với nhiều bậc danh Tăng thạc đức, Hòa thượng đã bắt đầu dấn thân vào con đường hoằng dương Phật pháp và phụng sự Giáo hội.

Với lý tưởng dấn thân, bằng tất cả nhiệt huyết đem giáo pháp vào đời, ngài luôn tận tụy với sứ mệnh tại mảnh đất sen hồng như một nhân duyên được bổ xứ trong giai đoạn thành lập Giáo hội đến nay.

Vào năm 1983, thành lập Ban đại diện Phật giáo thị xã Sa Đéc, ngài giữ chức vụ Thư ký Ban Đại diện Phật giáo thị xã Sa Đéc.

Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Đồng Tháp nhiệm kỳ I (1983-1987), ngài được suy cử làm Phó Trưởng ban Nghi lễ GHPGVN tỉnh Đồng Tháp nhiệm kỳ (1983-1987).

Tại Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Đồng Tháp nhiệm kỳ II, nhiệm kỳ III (1987-1997), ngài liên tiếp được suy cử làm Trưởng ban Nghi lễ Phật giáo tỉnh.

Trong giai đoạn từ năm 2001-2011, ngài được suy cử làm Chánh Đại diện Phật giáo thị xã Sa Đéc, Văn phòng đặt tại chùa Phước Lâm (Sa Đéc).

Vào năm 2007, năm cuối nhiệm kỳ V của Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Đồng Tháp, ngài được suy cử chức vụ Phó Trưởng ban Trị sự GHPGVN tỉnh Đồng Tháp. Cũng trong năm này, Đại hội đại biểu Phật giáo toàn quốc lần thứ VI diễn ra tại Thủ đô Hà Nội, ngài được được tấn phong giáo phẩm Thượng tọa.

Trong công tác điều hành phát triển các Phật sự tại Đồng Tháp, giai đoạn giao thời của nhiệm kỳ VI (2007-2012), được sự tín nhiệm của Ban Thường trực Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Đồng Tháp, ngài được giao phó giữ nhiệm vụ Phó ban Thường trực để điều hành hoạt động Phật sự giúp việc cho Hòa thượng Thích Thiện Huệ, Trưởng ban Trị sự.

Năm 2010, Hòa thượng được Trưởng lão Hòa thượng Thích Từ Nhơn, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Trị sự GHPGVN giao trách nhiệm trụ trì chùa Phước Thạnh (TP.Sa Đéc).

Năm 2012, ngài được suy cử vào Ủy viên Hội đồng Trị sự GHPGVN, nhiệm kỳ 2012-2017.

Từ năm 1995 đến năm 2023, trải qua 11 kỳ tổ chức Đại giới đàn, ngài được cung thỉnh làm Tôn chứng Tăng-già, Giáo thọ A-xà-lê tại Giới đàn Vĩnh Đạt, Huệ Phát, Vĩnh Tràng, Từ Nhơn, Trí Tịnh... tổ chức tại chùa Phước Hưng (TP.Sa Đéc).

Để góp phần phát triển đất nước, được sự tín nhiệm của nhân dân, ngài được bầu làm đại biểu Hội đồng Nhân dân tỉnh Đồng Tháp nhiệm kỳ 2016-2020 và thành viên Ủy ban MTTQVN tỉnh Đồng Tháp từ năm 2016 đến nay.

Năm 2019, ngài đảm nhiệm chức vụ trụ trì chùa Hòa Long (TP.Cao Lãnh).

Tại Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Đồng Tháp nhiệm kỳ VIII, ngài được tín nhiệm suy cử chức vụ Trưởng ban Trị sự GHPGVN tỉnh Đồng Tháp. Tại Đại hội đại biểu Phật giáo toàn quốc nhiệm kỳ VIII (2017-2022), ngài được tái suy cử vào Ủy viên Hội đồng Trị sự GHPGVN và được suy tôn lên hàng giáo phẩm Hòa thượng.

Tại Đại hội đại biểu Phật giáo tỉnh Đồng Tháp nhiệm kỳ IX ( 2022-2027), Hòa thượng tiếp tục lãnh đạo Giáo hội với vai trò Ủy viên Hội đồng Trị sự, Trưởng ban Trị sự GHPGVN tỉnh Đồng Tháp.

Năm 2022, sau khi Thượng tọa Thích Chơn Tâm, Hiệu trưởng viên tịch, Hòa thượng kiêm nhiệm chức vụ Hiệu trưởng Trường Trung cấp Phật học Đồng Tháp cho đến ngày nay.

Với vai trò trụ trì cũng như vai trò lãnh đạo Giáo hội, Hòa thượng đã nhiều lần kiến khai đạo tràng An cư kiết hạ cho Tăng Ni trong tỉnh tu tập: năm 2002, 2008 kiến khai tịnh nghiệp đạo tràng An cư kiết hạ tại tổ đình Phước Lâm (TP.Sa Đéc); năm 2024, kiến khai tịnh nghiệp đạo tràng An cư kiết hạ tại chùa Hòa Long (TP.Cao Lãnh).

Hòa thượng còn đảm nhiệm vai trò giảng dạy Nghi lễ Phật giáo ở các đạo tràng An cư kiết hạ từ năm 1984, tham gia giảng dạy bộ môn Nghi lễ Phật giáo ở khóa 2, khóa 3 Trường Cơ bản Phật học tỉnh Đồng Tháp. Ngài cũng đã biên soạn lưu hành nội bộ quyển “Nghi thức thiền môn”, được chư Tăng Ni trong và ngoài tỉnh áp dụng.

Để ghi nhận những cống hiến cho Đạo pháp và Dân tộc, Hòa thượng đã được Hội đồng Trị sự GHPGVN, Ủy ban Trung ương MTTQVN, UBND tỉnh Đồng Tháp trao tặng nhiều Bằng tuyên dương công đức, Bằng khen...

Thời kỳ viên tịch

Hữu thân hữu bệnh, những năm cuối đời, khi biết mình lâm trọng bệnh, nhưng Hòa thượng vẫn mạnh mẽ vượt qua, cố gắng hành trì tu tập, tiếp tục cùng chư tôn giáo phẩm chung lo Phật sự, hoàn thành nhiệm vụ, trọng trách được giao phó.

Thuận thế vô thường, Hòa thượng đã xả báo an tường, viên tịch vào lúc 20 giờ 45 phút ngày 3-9- 2024 (mùng 1-8-Giáp Thìn); trụ thế 69 năm, 44 hạ lạp để lại niềm tiếc thương cho môn đồ đệ tử và Tăng Ni trong toàn tỉnh Đồng Tháp.

Nam-mô Phước Lâm đường thượng, Lâm Tế chánh tông tứ thập thế húy Hồng Hoa thượng Chơn hạ Minh, Trần công Hòa thượng Giác linh thùy từ chứng giám.

(BTV Báo Giác Ngộ biên tập theo văn bản do Ban Tổ chức Lễ tang cung cấp)