Chén trà chánh niệm

GN - Một chén trà hay một tách cà-phê là sự giải lao tuyệt vời. Uống chén trà hay tách cà-phê đó trong sự chánh niệm là một sự giải lao thật sự mà tất cả chúng ta, nhất là những người trẻ - thường bận rộn cần dành thời gian để tái tạo năng lượng, cân bằng cuộc sống...

Dưới đây là chia sẻ của tác giả Joseph Emet trên tờ Lion’s Roar về năm bước để có một chén trà trong chánh niệm giúp mang lại tác dụng thư giãn và làm mới cho chúng ta.

Thảnh thơi trong một chén trà là cách giúp bạn
tái tạo năng lượng, để sống và làm việc có chất liệu hơn - Ảnh: Trí Viễn

Khi uống trà, hãy hỏi: “Ai đang thưởng thức chén trà này?”. Hãy tự hỏi mình câu hỏi này khi nhấp từng ngụm trà. Khi ai đó “đi” ngang qua, hãy cứ để cho họ lướt qua bạn. Đôi khi, bạn cần một sự ngừng nghỉ khỏi những câu chuyện của người khác hoặc là giờ uống trà trong thư giãn của bạn có thể sẽ bị “hỏng”.

Nếu cứ liên tục quẩn quanh những câu chuyện về vai trò, điều bắt buộc và các cam kết sẽ làm chúng ta thấy mệt mỏi. Vâng, chúng ta có thể là các bà mẹ, các bác sĩ, người phục vụ, nhân viên văn phòng nhưng cốt lõi hơn, chúng ta không chỉ thuần túy là những “chức danh” đó. Chúng ta là “những con người có hơi thở” và dù câu chuyện của chúng ta là gì đi nữa thì bản thân chúng ta vẫn quan trọng hơn những câu chuyện ấy. Hãy xúc chạm và ở trong sự xúc chạm với hơi thở vào ra của mình khi bạn đang thưởng trà.

“Chỉ thế này thôi!” - hãy nhắc nhở bản thân điều này khi uống trà. “Chỉ thế này thôi!”. Hãy ngồi và thở như một bông hoa giữa đồng cỏ đang tận hưởng ánh mặt trời.

Nếu đã từng xem một trong những buổi pháp thoại của Thiền sư Thích Nhất Hạnh, có lẽ bạn sẽ chứng kiến được các yếu tố của thiền trà. Giữa buổi pháp thoại, Thiền sư sẽ ngưng lại và rót một tách trà. Sau đó, với sự chú tâm của hàng trăm người thính pháp đang theo dõi từng cử động của ngài, ngài sẽ chầm chậm nâng tách trà đưa lên môi và thưởng thức từng ngụm trà một cách khoan thai. Đôi khi, Thiền sư giữ tách trà trong cả hai tay như để biểu đạt rằng tất cả sự chú tâm của ngài là đặt vào trong tách trà ấy.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh thật sự “giải lao” khi ngài uống trà. Lúc đó, không phải là ngài dùng thời gian đó để chuẩn bị cho chủ đề tiếp theo. Nghỉ giải lao một cách đúng nghĩa thì hiệu quả hơn là sử dụng thời gian đó để nghĩ về hoạt động tiếp theo. Khi bạn không tham gia vào “bề mặt của tâm” trong một khoảng ngắn ngủi, bạn có thể tiếp cận vào các tầng sâu hơn của tâm mình. Điều này cho phép bạn nói chuyện, di chuyển và hành động một cách hiệu quả hơn.

Thiền sư có thể làm điều này trước sự có mặt của hàng trăm người khác. Bạn hãy thử xem mình có thể làm được thế này không khi đang uống trà với ai đó (hoặc một mình).

Năm bước thực hành sau là những đề mục bạn có thể tiến hành khi cầm tách trà trong tay, giúp bạn thư giãn và tái tạo nguồn năng lượng một cách hiệu quả.

1 - Hãy tạm dừng lại

Dành chút thời gian để ngồi cùng với tách trà trước khi bắt đầu uống. Đây có thể là sự giải lao trong chánh niệm dù là dưới hình thức giải lao với tách trà. Hay thậm chí nếu bạn đã thực tập thiền vào sáng hôm đó rồi thì vào lúc 3 giờ chiều, ký ức đó cũng dần nhạt rồi. Với vài hơi thở vào ra trong tỉnh giác ngay lúc này, bạn có thể tái kết nối với không gian thiền tĩnh.

2 - Xúc chạm bản chất “tương tức” của trà

Nhìn thấy đất, mưa và ánh mặt trời đi vào trong việc tạo ra thức uống này; đôi bàn tay của người thu hoạch, chuẩn bị, đóng gói, vận chuyển và bán nó. “Cả một vũ trụ có thể được nhìn thấy trong một bông hoa”, Thiền sư Thích Nhất Hạnh viết trong quyển sách Love Letter to the Earth. Cái nhìn này bản thân nó là một sự ban tặng và là sự thực tập tốt đẹp để nhìn thấy tất cả mọi thứ với cùng một góc nhìn, kể cả với người đang ngồi trước mặt bạn.

3 - Xúc chạm bản chất “tương tức” của chính bạn

Sự căng thẳng, niềm hạnh phúc và không hạnh phúc của bạn được tạo thành từ những ý nghĩ và thái độ của bạn. Đổi lại, trạng thái tâm của bạn ảnh hưởng đến cách những người khác cảm nhận xung quanh bạn. Hãy buông bỏ các ý nghĩ và thái độ. Hãy cảm nhận sự căng thẳng của bạn đang hòa tan. Hãy cảm giác nó trôi nổi đi nơi khác. Hãy cảm nhận nó rơi từng giọt vào trong đất.

4 - Hãy tận hưởng những ngụm trà đầu tiên

“Hãy ở đây và ngay bây giờ, và tận hưởng giây phút hiện tại chính là nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng ta”. Hãy để cho hương thơm của trà lấp đầy khoảng không trong tâm của bạn cho đến khi không còn chỗ cho những suy nghĩ. Hãy để cho “cái tâm hay suy nghĩ” trở thành “cái tâm thưởng trà”.

5 - Thư giãn và mở rộng tầm nhìn

Hãy yên lặng khi uống vài ngụm trà đầu tiên. Khi được thư giãn, bạn sẽ sáng tạo hơn và nhìn thấy được những điều khả dĩ trong mỗi tình huống. Hãy nhìn thấy giây phút này như là một phần quan trọng và năng suất trong ngày của bạn. Nếu bạn có thể bước ra ngoài “chiếc hộp” của mình trong vài khoảng khắc hiện tại, bạn sẽ quay trở lại công việc của mình với cái tâm mới mẻ hơn.

Sự giải lao trong thiền tập trong ngày có tác dụng như những chiếc van áp lực giúp cho tâm của bạn được rỗng rang và giúp bạn tìm thấy sự tự do. Vì thế, bạn có thể áp dụng các bước này vào những hoạt động khác trong cuộc sống hàng ngày của mình, như khi ăn tối, rửa chén bát và thậm chí khi đi xe buýt. Đó đều là những cơ hội tốt để thực hành sự định tĩnh trong thế giới luôn chuyển động của chúng ta.

Trần Trọng Hiếu
chuyển ngữ