Các dấu hiệu đông máu, giảm tiểu cầu sau tiêm vắc-xin Covid-19

Phó giáo sư, tiến sĩ Huỳnh Nghĩa, phó Trưởng khoa Y, Đại học Y dược TP.HCM khẳng định biến chứng huyết khối (đông máu) sau khi tiêm vắc-xin phòng Covid-19 là hiếm gặp.

Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy với vắc-xin Pfizer-BioNTech, trường hợp đông máu là 0,2 trên một triệu liều tiêm thứ nhất. Tỷ lệ này ở vắc-xin AstraZeneca là 4,6 trên một triệu liều tiêm thứ nhất.

Huyết khối sau tiêm vắc-xin AstraZeneca chủ yếu gặp ở nữ và ít xảy ra ở người trên 60 tuổi, chỉ khoảng 0,2 trên một triệu liều tiêm đầu. Tỷ lệ đông máu sau tiêm vắc-xin AstraZeneca gặp ở người trẻ cao hơn so với người lớn tuổi, đặc biệt lứa tuổi 20-29.

Theo phó giáo sư Nghĩa, biến chứng đông máu sau tiêm vắc-xin AstraZeneca phụ thuộc vào yếu tố di truyền, bệnh nền, lối sống, thuốc đang dùng và yếu tố V Leiden (một đột biến gene). Cơ chế bệnh sinh được cho là sự hình thành các kháng thể kháng yếu tố 4 tiểu cầu (PF4), gây tiêu thụ tiểu cầu dẫn đến số lượng tiểu cầu thấp và hình thành huyết khối.

Tiêm vaccine phòng Covid-19 tại Trường Mầm non Hạnh Thông Tây, quận Gò Vấp

Sau khi tiêm vắc-xin từ 24 đến 48 giờ, nếu người được tiêm có các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, nhức đầu hoặc đau cơ mức độ từ nhẹ đến trung bình thường, thì đây là những phản ứng thường gặp sau tiêm chủng. Các phản ứng này không liên quan đến biến chứng huyết khối với giảm tiểu cầu.

Sau khi tiêm vắc-xin phòng Covid-19, người tiêm cần theo dõi tại nơi tiêm 30 phút và tiếp tục tự theo dõi sức khỏe 30 ngày sau đó. Các dấu hiệu sớm liên quan đến biến chứng huyết khối, giảm tiểu cầu sau tiêm vắc-xin phòng Covid-19, sẽ thường xuất hiện từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 30 sau tiêm. Khoảng thời gian cao điểm cho các triệu chứng ban đầu là ngày 6 đến ngày 14. Triệu chứng thường ở mức độ nặng, dai dẳng và tái diễn.

Triệu chứng thường gặp nhất là huyết khối mạch máu não, nội tạng và phổi. Người bệnh nhức đầu dữ dội; đau bụng, đau lưng; buồn nôn và nôn; thay đổi thị lực; thay đổi trạng thái tinh thần như cáu gắt, buồn rầu, hay giận vô cớ, ngủ gà và lơ mơ; đau ngực và khó thở; sưng chân và đau chân, tăng hơn khi vận động.

Bên cạnh đó, triệu chứng giảm tiểu cầu từ nhẹ đến nặng, là các vết bầm tím ngoài da có dạng chấm, dạng mảng, dạng u máu. Vết bầm có màu đỏ tươi, tím bầm hoặc màu vàng nhạt. Khi ấn hoặc đè vào, vết bầm không biến mất. Chúng không đau và xuất hiện tự nhiên. Người bệnh có thể bị chảy máu răng, miệng tự nhiên hoặc sau chải răng, hay chảy máu mũi, xuất huyết kết mạc mắt tự nhiên. Hoặc đi tiểu có máu, đi cầu phân đen hoặc máu tươi. Kinh nguyệt bất thường và rong kinh kéo dài ở phụ nữ. Xuất huyết có thể biểu hiện cùng lúc dưới da, niêm mạc và nội tạng.

Khi có các dấu hiệu trên sau khi tiêm từ ngày thứ 4, cần phải đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc cơ sở y tế tiêm ngừa để được thăm khám, tham vấn và trị liệu, phó giáo sư Nghĩa khuyến cáo người tiêm vắc-xin Covid-19.