GN - Tôi lớn lên theo ngày tháng từ đời sống tu viện Bảo Quốc (Huế) đến cuộc thiên di dài vô đất phương Nam và thành lưu dân xứ “Đàng Trong” đã ròng rã hơn 50 năm qua.
Tuy vậy, dấu ấn thời thơ dại nơi chốn làng quê, một vùng đất trũng thấp nằm lọt thỏm giữa đồng bằng Triệu Phong bé nhỏ eo thắt “siêu nghèo” ấy, vẫn luôn hoài niệm. Nơi đây vào mùa nắng hạ luôn hứng chịu những trận gió chướng Nam Lào cháy da cháy thịt. Vào mùa lụt thì nước giăng phủ trắng đồng, khắp làng trên xóm dưới. Có năm, nước tràn vô ngập nhà, ngập cửa, có khi nước còn phủ lên tận nóc nhà (đó là trận lụt năm 1953)…
Bồ-tát Quán Thế Âm - người luôn thị hiện để cứu khổ, cứu nạn
Có thể nói lũ lụt tràn về mang tính chất hai mặt: xấu có, tốt có! Cái xấu là gặp lúc vụ mùa sắp thu hoạch, ruộng lúa chưa chín, nước lụt tràn về coi như mất trắng, hoa màu thì hư hại, vật nuôi bị cuốn trôi. Mặt tốt là có lũ lụt thì phù sa tràn về bồi đắp cho ruộng vườn thêm màu mỡ.
Lưu giữ trong ký ức tuổi thơ tôi là một trận lụt nước bạc trắng đồng. May thay, làng tôi có những lũy tre bao bọc khắp nơi như những phên giậu chống đỡ phần nào mãnh lực của “thủy thần” ngăn con nước không “tống thẳng” vào nhà, giúp biết bao lều tranh vách đất thoát cảnh trôi dạt... Đó là hình ảnh khắc ghi thời khốn khó nhất của nơi “chôn nhau cắt rốn” thiết thân còn lại trong tâm trí tôi đến bây giờ!
Hồi tưởng lại tuổi thơ ngày ấy, tôi càng thấy sự ngây thơ của mình và những đứa trẻ trong làng, cũng như sự nhiệm mầu của đức tin. Ngày ấy, con nước trùng vây là vậy nhưng tôi vẫn thờ ơ, cứ liều lĩnh ham chơi. Tôi cứ men theo những nẻo đường làng ngập nước, bước chân bì bõm thích thú lội qua hết đường này đến ngõ kia như bông đùa với "thủy thần". Theo cái tính tinh nghịch, thậm chí là trong ý niệm thơ ngây của tôi lúc đó, tôi luôn mong chờ những trận “hồng thủy” ấy để có cơ hội thỏa thích niềm vui mạo hiểm của mình.
Đang tí tởn dò dẫm từng bước chân, tôi chợt thấy anh bạn cùng xóm chống chiếc thuyền nan xuất hiện, trên tay anh cầm cây sào dài khoảng 5 mét là phương tiện duy nhất để điều khiển chiếc thuyền. Mục đích anh dạo quanh các đường làng để xem có gia đình nào cần trợ giúp như: đưa những cụ già, những trẻ em ở vùng thấp có nguy cơ ngập sâu đến nương nhờ những ngôi nhà ở trên gò đồi. Tôi gặp anh như vớ được “của nợ”, anh rủ tôi lên thuyền con cùng anh đi “coi” nước lụt. Được lời như mở tấm lòng, tôi nhảy tót vào chiếc thuyền con theo sự hướng dẫn của anh. Tôi ngồi vào thanh gỗ gác ngang ở giữa chiếc thuyền để giữ thăng bằng và hành trình thì tùy theo ngẫu hứng...
Rồi chiếc thuyền nhỏ chồng chềnh thoát ra khỏi thôn, trực chỉ về phía cánh đồng mênh mông nước (khu vực này có nhiều kênh mương và hồ sâu để tích nước cứu ruộng lúa khi hạn hán)... Thôi thì, nước mênh mông không thấy đâu là bờ là thửa. Đồng trống gió lộng đẩy chiếc thuyền con của chúng tôi cứ nghiêng chao càng lúc càng dữ dội. Rồi con thuyền nhỏ bị nhấn chìm một cách chóng vánh. Tôi hốt hoảng chới với trong vô vọng giữa dòng nước sâu hun hút. Vì không biết bơi nên tôi bị nốc đầy một bụng nước, anh bạn tôi bơi lặn rất giỏi nhưng anh phải cứu chiếc thuyền trước, bỏ mặc tôi tự vùng vẫy lo liệu!...
Từ trạng thái hoảng loạn đến mệt lả và tôi chỉ biết buông xuôi theo nghiệp dĩ sắc không. Trong sát-na sự sống và cái chết giằng co níu kéo ấy, tâm thức tôi như chợt tỉnh ra liền khởi niệm Nam-mô cứu khổ cứu nạn Quán Thế Âm Bồ-tát. Niệm vừa dứt thì sự mầu nhiệm thị hiện cứu giúp liền xảy ra, như có một trợ lực vô hình khiến tôi đưa tay quờ quạng đụng phải bờ bao của đồng ruộng!
Quả thật, bờ bao là chiếc phao cứu sinh tuyệt vời, là một ân huệ dành cho tôi trong lúc nguy khốn này! Đôi tay non yếu của tôi cố bám thật chặt bờ ruộng, “nước dơ” trong bụng trào ra xối xả, tôi chờ anh bạn vật lộn với dòng nước lũ để giành lại chiếc thuyền con. Khi cứu được thuyền, anh bình thản chống thuyền đến chỗ tôi một tay anh chống sào để giữ chiếc thuyền được thăng bằng một tay kia anh kéo tôi bước lên thuyền. Ngồi yên vị trên thuyền rồi mà lồng ngực vẫn thình thịch run sợ, anh đưa tôi trở lại đường làng để về nhà. Sự việc đó tôi giấu biệt gia đình, một bài học đắt giá đầu đời của sự ham chơi non dại.
Lớn lên, nhờ phước báo mà tôi được học Phật, có đức tin Tam bảo vững chắc. Dù bất cứ hoàn cảnh nào, niềm tin Bồ-tát của tôi vẫn không lay chuyển.