Bạn Nam Cường thân mến!

Trong đạo Phật có hai lễ nghi quan trọng, đó là cầu an và cầu siêu. Cầu an là cầu cho những người đang sống được bình an, khỏe mạnh, thành công trong cuộc sống. Cầu siêu là cầu cho những người đã chết được siêu thoát, bớt thống khổ nơi cõi ác, được sinh về thế giới an lành. Hai lễ này, thoạt nhìn khác nhau hoàn toàn, đối tượng sống chết khác biệt nhau, cầu cho âm được siêu và dương được thái. Nhưng khi quán chiếu sâu sắc, hai lễ này lại có cùng bản chất đều là cầu phước, cầu an lành vì thực chất không có ai “chết” cả.

Theo quan điểm của đạo Phật, mọi người (sống và chết) đều đang sống trong cảnh giới của chính mình. Nên các lễ nghi cốt nhằm khai thị cho họ hiểu được Chánh pháp để xả ly chấp thủ, đồng thời hồi hướng công đức cho họ để giúp tăng phước, đời sống được nhẹ nhàng hơn. Kinh Phật cũng cho biết rằng, hồi hướng phước đức cho một người, dù sống hay chết, dù ở bất cứ cảnh giới nào họ cũng đều nhận được. Hiểu như thế thì cầu siêu cho tổ tiên hàng năm, hồi hướng phước đức cho ông bà cha mẹ đã quá vãng mỗi khi làm được điều thiện lành là việc con cháu nên làm, thậm chí làm càng nhiều càng tốt.

Mỗi chúng sinh, dù ở cảnh giới nào, siêu thoát hay không đều dựa vào khả năng tự giác ngộ của chính vị ấy. Mọi sự giúp đỡ từ bên ngoài chỉ là trợ duyên. Hồi hướng phước đức sẽ giúp họ lắng dịu đau khổ, vơi bớt đói khát. Tuyên dương giáo pháp (tụng kinh hay thuyết pháp) nhằm giúp họ nhận ra sự thật về khổ-vô thường-vô ngã mà thức tỉnh và tự thoát ra. Đây chính là căn bản của vấn đề siêu thoát, dựa trên nền tảng tự lực như lời Đức Phật đã dạy: “Hãy tự mình thắp đuốc lên mà đi”.

Một phương diện khác của lễ cầu siêu cho người đã mất trong dịp Vu lan là nhớ về cội nguồn, tri ân và báo ân công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, giáo dục về hiếu đạo. Thấy ra nguồn mạch huyết thống kết nối giữa mình với tổ tiên không gián đoạn. Biết được công ơn cha mẹ như trời cao biển rộng để sống hiếu thảo và lo báo đền. Cảm xúc hiếu đạo là động lực tích cực để vun bồi đạo đức cá nhân. Khi tâm hiếu thảo, thương kính cha mẹ được thắp lên thì chúng ta tự thay đổi, chuyển hóa theo hướng tích cực.

Về hình thức, lễ cầu siêu cho ông bà cha mẹ có chút lãng đãng khói hương, lâm râm cầu nguyện, sì sụp lễ lạy, kinh kệ ngân nga… nhưng chứa đựng nội dung tôn kính và biết ơn tiền nhân, nhắc nhở chúng ta về hiếu đạo. Khi lòng hiếu được hâm nóng, tâm hiếu được đánh thức cũng là lúc các phẩm tính thiện được hiển bày. Vì vậy, vào những ngày giỗ hay Đại lễ Vu lan Báo hiếu, mỗi người đều đến trước bàn thờ tổ tiên để dâng hương tưởng niệm cầu siêu, phát tâm làm thêm các điều thiện phước để hồi hướng lại càng tốt.

Chúc bạn tinh tấn!