Số phận lạ kỳ của những bức tranh cổ chùa Trăm Gian

Báu vật biến mất

Trong những ngày đầu xuân năm mới 2010, chúng tôi đã có mặt tại Quảng Nghiêm Tự để được tận mắt chiêm bái những báu vật này. Gặp sư trụ trì Thích Đàm Quang đang đứng ngoài hiên tam bảo, thầy chia sẻ: “Từ hôm tranh được đưa về, tôi luôn phải để những bảo vật này vào tầm mặt, không dám lơ là phút nào. Những ngày trời mưa to gió lớn thế này, bọn trộm càng dễ bề hoạt động nên tôi lo lắng lắm. Chỉ sợ bảo vật rồi lại không cánh mà bay”.

Theo chân ni sư Đàm Quang vào phòng khách của nhà chùa, chúng tôi nhận thấy 4 bức tranh “Thập điện Diêm vương” được dựng ngay ở cạnh cửa phòng, nơi có đông tăng ni Phật tử của nhà chùa đi lại nhất. 4 bức tranh được tạc bằng gỗ mít nặng mấy chục kilôgam, trải qua gần nghìn năm đã lên màu đen bóng.

Ở Việt Nam có hàng trăm bộ tranh “Thập điện Diêm vương” do hàng trăm tác giả sáng tạo dựa vào nội dung tác phẩm Phật giáo như “Thập Vương kinh” hoặc tác phẩm Đạo giáo như “Ngục lí truyện”, nhưng bộ tranh ở chùa Trăm Gian thuộc loại cổ và quý nhất. Nội dung trên mỗi bức tranh thường là phần trên Phán quan ngồi giữa 2 bên có người hoặc quỷ sứ đứng hầu để xét hỏi tội, phần dưới là các tầng địa ngục mà tội nhân phải nhận các án trừng phạt như đeo gông, trói, chặt đầu, bỏ vào vạc dầu...

4 bức tranh cổ vừa được tìm thấy.

Theo lời kể của ni sư Thích Đàm Quang thì niên đại của bộ tranh Thập điện Diêm vương tương đương với lịch sử của ngôi chùa Trăm Gian cổ kính. Cách đây gần nửa thế kỷ, khi ni sư Đàm Quang còn nhỏ thì đã quen với 10 bức tranh Diêm vương đồ sộ treo dọc ở hành lang dẫn lên đại điện. 4 bức tranh trông cũ kỹ nhưng có một uy lực đáng sợ khiến ai chạm mắt vào cũng đều phải cúi đầu kính cẩn.

Sau khi trụ trì cũ là sư cụ Thích Đàm Hiền viên tịch, ni sư Đàm Quang lên tiếp nhiệm, 4 bức tranh vẫn tại vị ở chỗ cũ, không ai nghĩ một ngày nào đó có kẻ “to gan, lớn mật” dám vào chốn linh thiêng để thực hiện hành vi sai trái.

“Tôi nhớ ngày đó cách đây khoảng 18 năm. Hôm đó tôi và các thầy trong chùa đi học ở bên chùa Bà Đá. Ở chùa chỉ còn có mấy bà vãi ngủ trông nom. Không hiểu sao đêm đó, lòng tôi cứ nóng như lửa đốt. Sáng hôm sau tôi về chùa thì hay tin 4 bức tranh cổ trong bộ “Thập điện Diêm vương” đã không cánh mà bay. Ngay lập tức nhà chùa đã báo cho bên công an nhưng dù các đồng chí công an đã rất cố gắng nhưng vẫn chưa thể tìm ra tung tích 4 bức tranh.

Hơn một năm sau, nhà chùa lại thêm một phen chấn động khi thêm 4 bức nữa trong bộ tranh quý tiếp tục bị trộm lấy mất. Như vậy bộ tranh “Thập điện Diêm vương” chỉ còn lại 2 bức trong suốt mười mấy năm qua.

Cùng với sự nỗ lực của các đồng chí công an, nhà chùa chúng tôi cũng không ngừng dò hỏi các đạo hữu, Phật tử và du khách khắp nơi về tin tức của 8 bức tranh cổ. Cách đây ít năm, cũng có vị khách hiểu biết về đồ cổ cho biết, 8 bức tranh “Thập điện Diêm vương” hiện đã được đưa sang Trung Quốc và không biết đang lưu lạc ở nơi nào trên đất nước rộng lớn đó. Có thể nói đến thời điểm trước khi 4 bức tranh được Công an Hà Nội trao trả cho nhà chùa thì niềm hy vọng tìm lại 8 bức tranh cổ đã không còn”, ni sư kể lại.

Trong những năm gần đây, để lưu giữ lại hình ảnh của bộ tranh đã góp phần làm nên những giá trị văn hóa, tâm linh cho ngôi chùa nghìn năm tuổi này, ni sư Thích Đàm Quang đã có ý đi tìm và sưu tầm lại những hình ảnh về các bức tranh cổ bị đánh cắp để làm lại bộ tranh này. Tuy nhiên, nhà chùa mới chỉ tìm được 2 bức ảnh do các vị đạo hữu đã từng vãn cảnh chùa Trăm Gian chụp lại. Chính vì thế khi 2 đồng chí trinh sát của Phòng CSĐT tội phạm về TTXH - Công an TP Hà Nội tìm đến chùa với 4 bức trên tay thì sư trụ trì Đàm Quang chỉ biết nghẹn ngào rơi nước mắt.

Trở về sau 18 năm lưu lạc

Việc tìm lại được 4 bức tranh cổ vô giá trong bộ “Thập điện Diêm vương” của chùa Trăm Gian không phải là một sự ngẫu nhiên mà là cả một quá trình điều tra, theo dõi công phu của lực lượng Cảnh sát đặc nhiệm, Phòng CSĐT tội phạm về TTXH - Công an TP Hà Nội.

Sau một thời gian dài trinh sát và theo dõi chặt chẽ quy luật hoạt động của một số đối tượng buôn đồ cổ xuyên quốc gia, các chiến sĩ công an đã khám phá ra một đường dây chuyên săn lùng đồ cổ liên quan đến nhiều đối tượng ở Việt Nam và một số nước trên thế giới. Trưa 27/5/2009, qua công tác nghiệp vụ, đội 4, PC14 Công an TP Hà Nội đã nhận được nguồn tin của quần chúng cho biết có một đường dây tiêu thụ cổ vật trộm cắp được tại các chùa chiền sẽ được đưa ra nước ngoài bằng đường hàng không để tiêu thụ.

Mật phục trên đường cao tốc Bắc Thăng Long - Nội Bài tới trưa 27/5/2009, tổ công tác đã phát hiện một chiếc xe Ford Everest 7 chỗ, màu trắng có nhiều dấu hiệu nhận dạng trùng khớp với nguồn tin của người dân. Sau khi yêu cầu dừng xe để kiểm tra hành chính, tổ công tác đã phát hiện trong xe có 3 hộp xốp đựng 3 bát hương bằng sành sứ với hoa văn rồng mây bên mặt ngoài, 2 hộp giấy đựng 4 bức tranh điêu khắc bằng gỗ đã lên màu đen bóng.

Người điều khiển chiếc xe trên tên là Nguyễn Hoàng đã không xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc số hàng trên. Hoàng cho biết được một người nước ngoài gọi điện thuê chuyển hộ 2 kiện hàng trên với giá cao từ thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh về hồ câu cách sân bay Nội Bài khoảng 100m, đến đó sẽ có người ra nhận hàng. Nghi là đồ cổ, Hoàng hỏi lại vị khách trên thì được vị khách khăng khăng khẳng định đó chỉ là đồ giả cổ, chỉ có giá trị trang trí đơn thuần. Chỉ đến khi bị lực lượng công an bắt giữ, Hoàng mới ngớ người ra khi biết số hàng trên là những cổ vật bị đánh cắp tại các chùa chiền ở Việt Nam.

Ngay sau khi bắt giữ được số cổ vật trên, Công an TP Hà Nội đã tiến hành xác minh đó là số cổ vật vô giá bị ăn cắp tại chùa Phổ Minh (Nam Định) và Trăm Gian (Chương Mỹ, Hà Nội). Trong đó có những cổ vật đã bị lấy trộm cách đây gần 2 thập kỷ như 4 bức tranh trong bộ “Thập điện Diêm Vương”. Theo giới sành cổ vật Hà thành thì mỗi bức tranh khắc gỗ này có giá trị tối thiểu là 100.000 USD trên thị trường đồ cổ hiện nay.