Khoảng cách của một tách trà

GNO - Bạn hãy thật tĩnh tâm pha một bình trà, rồi lắng nghe những nhạc khúc từ nơi chiếc đàn tam thập lục (đàn tranh), nhã nhặn nhưng bình hòa, lãnh đạm lại thuần phác, trang nhã mà thanh lịch.

Âm nhạc đàn tranh vừa đơn giản thanh bạch, khiến cho trái tim của bạn như tắm mát trong ánh nắng mùa xuân, nó trở nên tươi đẹp trong sáng, tâm trạng ảm đạm của bạn trở nên nhẹ nhàng, tâm tình nông nổi của bạn trở nên bình tĩnh, tâm tư khô cằn của bạn trở nên tươi nhuận. Nhắm mắt lại, đó là tiên cảnh chốn nhân gian của sự điềm tĩnh tự do đã thuộc về bạn.

Uống trà, ngoài thói quen trong đời sống hàng ngày của tôi, nó còn là một loại tu hành trong thời gian nhàn rỗi. Nâng một tách trà thơm trên tay, giữ trái tim thung dung và an định, thưởng thức tách trà trong tĩnh lặng, khiến cho những sự mệt mỏi dần dần được phóng thích.

Uống trà trong sự sinh hoạt, uống trà trong nhiệt náo và tĩnh lặng, uống trà trong bình thường và uống trà trong cái gọi là cao nhã của trần thế. Nên dụng tâm uống trà, dụng tâm sinh hoạt, dụng tâm tư duy. Có một câu nói: Trà phẩm như nhân phẩm (茶品如人品). Cho nên, uống trà phải bắt chước muôn hình muôn vẻ của người xưa. Nếu như uống trà với bạn bè, hãy cùng họ dùng văn tự nghiên cứu, và lý giải trái tim thanh khiết còn lưu lại trong lá trà.

Yêu trà, giống như yêu người

Hàng ngày luôn luôn bứt mình ra khỏi những phức tạp rối rắm, thay vì đặt nó trong sự nhàn rỗi, và ngồi đối diện với một tách trà. Không dùng bất cứ ngôn từ nào, chỉ cần ngửi mùi thơm thanh nhã, nhìn chầm chậm những chiếc lá một cách ung dung thư thả, nghiền ngẫm tìm tòi cái sâu kín với màu xanh nhạt của nó trong trái tim, và cùng nó từng trải qua những cơn mưa Hán, gió Tần. Dùng đầu lưỡi để cảm nhận nhiệt độ của trà, và trong nhiệt độ đó có sự ấm áp dung hòa, rồi sự ấm áp này từ từ đi vào cổ họng, dần dần chảy vào tim ...

Bảo vệ làn khói mờ mịt dường có dường không đó, rõ ràng đó, yên tĩnh đó, giống như bảo vệ một người bạn tri kỷ mà ta yêu quý. Trong thời khắc này, trà dĩ nhiên là một người con gái có tình có ý, có trái tim linh hoạt kỳ ảo. Vì vậy, nó làm cho bạn như say, như ngây, như mộng, như huyễn. Sau đó khiến bạn lại lo được lo mất, trăn trở không ổn định. Trà cũng cười cho sự điên rồ của bạn.

Nhưng, cho dù bạn có luyến nó, yêu nó, ghét nó, cần nó như thế nào chăng nữa, cho dù vết răng của bạn vẫn còn hằn trên chiếc lá non mịn màng của nó, thì màu xanh nõn nà đó, cũng chỉ là hiện tượng của khí hậu tự nhiên lưu lại bên bờ hồ xinh đẹp, núi non hữu tình mà thôi, không thể nằm vĩnh viễn trong tách trà của bạn; mùi hương đó cũng vơi dần, nhạt dần, tan dần, trong tay bạn chỉ là một tách trà thừa thải, những sợi khói thơm trong không khí phiêu bồng đó chỉ là dư hương. Bạn cũng chỉ có thể, có cảm giác một cách mơ hồ của cái lạnh lẽo giữa kẽ răng và đôi má. Vâng, lại là khoảng cách của một tách trà.

Khoảng cách của một tách trà cuối cùng là xa bao nhiêu? Đôi khi đủ gần để bạn có thể ngửi thấy mùi thơm của trà, và đôi khi rất xa mà có lẽ bạn dùng cả một đời cũng không thể vượt qua.

Thế thì, bạn thử cùng tôi đi vào trà, đi vào vùng nước trong, tiềm ẩn sự linh hoạt kỳ ảo của nó, thử đi tìm cái bản nhiên đích thực của chiếc lá mà nó đã từng trải qua. Bạn muốn xâu lại thời kỳ thất lạc của nó ư, duy chỉ còn trong ký ức của bạn mà thôi!  

Khi từng bước chân của bạn chầm chậm đi vào vườn trà, thì một màu xanh thăm thẳm tràn đầy ngay lập tức đập vào mắt của bạn, và cái tinh khiết đó đã đưa bạn đến một nơi xa xăm nào đó. Bạn lắng nghe trà bằng sự tĩnh tâm, bạn giấu trà trong lòng bằng niềm thành kính. Bạn cho rằng đã có sự kiên nhẫn hài hòa yêu thương, thì có thể nghe hiểu được tâm tư của trà, cảm biết được tình yêu của trà từ đằng sau chiếc lá. Nhưng, điều mà những chiếc lá nhỏ bé đó nói, lại là cái trống rỗng mà bạn không có cách nào thể hội.

Đức Phật dạy: Sắc tức là Không, Không tức là Sắc. Nhưng lúc này, Đức Phật cũng không thể đi vào khu vực khoảng cách của một tách trà. Sự ẩm ướt trong lòng không kham nổi từng giọt bên trong văn tự của bạn.

Bạn cách xa bởi khoảng cách của một tách trà

Trà là không thể rơi vào thế giới tinh linh của trần tục. Nhưng có rơi vào chăng nữa, không chỉ linh khí chưa tiêu mất, ngược lại nó còn hấp thu một phần tình cảm của trần tục, làm cho nó biến thành một chiếc lá hữu tình hữu ý một cách kỳ ảo, người được luôn luôn có thể rút mình ra khỏi thế giới phồn hoa, để tâm được thoải mái thư nhàn trong sự tinh khiết của trà; người không được cũng chỉ có thể nhìn trà mà than thở, nhưng cũng không có lý do gì để phát sinh niềm tôn kính, cũng không có bất kỳ cái gì để tự xem thường mình quá đáng. Chỉ là vì đó là khoảng cách của một tách trà, chỉ có thưởng thức xa xa sự thanh khiết của trà và hương trà phàm tục mà thôi.

Trà càng uống càng nhạt, nhưng tâm trạng càng yên tĩnh rõ ràng - Ảnh: Thu Phong

Chợt nhớ một bài thơ nào đó:

"Tìm trăng tìm chẳng thấy đâu,

Trăng đà lưu lạc mối sầu khôn nguôi,

Phương xa trăng lặn mất rồi

Nào ngờ nơi khác trăng chơi lâu rồi".

Nghĩ rằng ánh trăng và trà chỉ cách nhau bởi khoảng cách của một tách trà mà thôi. "Bạn vừa đốt một điếu thuốc thì đã về đến cố hương, vừa đưa cho tôi một giọt nước thì đã đến thiên đường". Trong thời khắc này, có lẽ khoảng cách của một tách trà đó đã dần dần biến mất...

Tìm một nơi hẻo lánh, ngắm non xanh mờ ảo, xem nước biếc trong veo, tất cả những cái gì gọi là bốc đồng và huyên náo từ xa xưa đều được rửa sạch, trong tâm hiện giờ chỉ còn lại một chút yên bình. Hương thơm u nhã thấm vào gan ruột đã mở ra ngũ quan lục giác, khiến cho sự mệt mỏi biến mất không còn.

Trà càng uống càng nhạt, nhưng tâm trạng càng yên tĩnh rõ ràng. Cái hiện giờ là bạn hãy lắng nghe tiếng đàn tam thập lục đang réo rắc những âm thanh tao nhã mà trong suốt...

Thanh Như dịch
(Theo Nghiên cứu Phật học Trung Quốc)