"Ni cô mặc quân phục biểu diễn văn nghệ”

Tiên trách kỷ... 

GN - Những ngày qua, khi mùa an cư tịnh tu của chư Tăng Ni cả nước bước vào thời điểm chuẩn bị làm lễ Tự tứ lại nổi lên vụ việc liên quan đến một số sư cô hóa trang tham gia một chương trình văn nghệ tại chùa Pháp Hải, huyện Bình Chánh (TP.HCM). Tham khảo các bình luận trên các trang mạng xã hội, người đọc dễ dàng nhận thấy sự việc đã tạo nên nhiều ý kiến trái chiều. Chúng ta cần nghe thêm tiếng nói chính thức của người trong cuộc và từ chư tôn giáo phẩm lãnh đạo các cấp Giáo hội. Bài này đã được đăng trên tuần báo Giác Ngộ số 707 ra ngày 24-8-2013.

Tiên trách kỷ

Ngày 22-7 vừa qua, căn cứ Hướng dẫn số 143/HPN-TC ngày 7-5-2013 của Ban Thường vụ Hội Liên hiệp Phụ nữ TP.HCM về các hoạt động nhân dịp Lễ Phật đản và mùa An cư kiết hạ, Ban Thường vụ Hội LHPN huyện Bình Chánh do bà Phan Thị Cẩm Nhung làm Chủ tịch đã xây dựng kế hoạch “Ngày hội nữ tu huyện Bình Chánh lần I năm 2013”. Ngày hội mang chủ đề “Làm theo Bác, thực hành tiết kiệm, giúp nhau giảm nghèo bền vững” được xây dựng với mục đích giúp cho giới nữ tu trong toàn huyện có điều kiện giao lưu, gặp gỡ, trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động các tổ Hội nữ tu, đẩy mạnh phong trào “tự rèn luyện” trong nữ tu các tôn giáo. Kèm theo kế hoạch là thể lệ tham gia ngày hội được ban hành ngày 27-7.

Hình ảnh các Sư cô (chùa Pháp Hải, H.Bình Chánh) hóa trang lên sân khấu biểu diễn văn nghệ được đưa trên website của Ban Thông tin-Truyền thông T.Ư gây xôn xao dư luận trong và ngoài nước (ảnh: phatgiao.org.vn)

Theo đó, xuyên suốt thời gian từ 14 giờ đến 18 giờ của ngày hội, có nhiều hoạt động được tổ chức gắn liền với đời sống hàng ngày của nữ giới: thực hiện gian hàng ẩm thực chay, thi cắm hoa, hội thi năng khiếu, tổ chức gian hàng trưng bày và bán sản phẩm, tham gia các công tác từ thiện và địa điểm dự kiến tổ chức là chùa Pháp Hải, xã Hưng Long (vào thời điểm này là điểm an cư tập trung dành cho trên 200 chư Ni của Phật giáo huyện Bình Chánh - NV). Để đảm bảo tính đại diện và tăng cường sự tham gia của Ni giới đối với ngày hội, Ban Tổ chức đã mời Ni sư Thích nữ Như Phương, Phó Trưởng ban Trị sự GHPGVN huyện, Chủ hương hạ trường đảm nhiệm Phó ban Tổ chức; Ni sư Thích nữ Huệ Ngọc, trụ trì chùa Pháp Hải, Hóa chủ hạ trường đảm nhiệm thành viên Ban Tổ chức.

Dự kiến tổ chức từ rất sớm nhưng do chư Ni trẻ là hành giả an cư tại hạ trường Pháp Hải (thành phần chính và đông đảo của ngày hội - NV) bận các Phật sự của hạ trường và tham gia thi tuyển Học viện nên theo bà Cẩm Nhung, kế hoạch phải đợi đến ngày 8-8 (tức mùng 2-7ÂL) mới thực hiện có sự tham dự của đại diện các cơ quan ban ngành trong huyện và chư tôn đức Ban Trị sự GHPGVN huyện.

Mọi việc có lẽ sẽ rất bình thường và tạo hiệu ứng tốt về sự tham gia của Ni giới Phật giáo địa phương nếu như không có tiết mục múa hát ca khúc “Huyền thoại mẹ” thuộc phần Hội thi năng khiếu mà ở đó các vị Ni trẻ đang tu học tại hạ trường đã trình diễn với trang phục là quân phục để phù hợp với nội dung, hoàn cảnh ca khúc. Sự việc này ngay sau đó được thông tin trên các trang mạng và nhận sự phản ứng quyết liệt từ chư Tăng Ni, Phật tử tín tâm và nghiêm khắc. Lý giải với phóng viên Giác Ngộ về những gì xảy ra, cả Ni sư Như Phương và Ni sư Huệ Ngọc đều cho rằng, thời gian chư Ni nhận được thông tin chuẩn bị khá ngắn, đồng thời đây là các hoạt động thể hiện sự sáng tạo của Ni giới trẻ, phần thì bận các công tác của hạ trường nên việc tập dợt và tham gia ngày hội, Ban Chức sự hạ trường giao hẳn cho chư Ni mà không có sự quan tâm sâu sát.

Trong khi đó, ở một khía cạnh khác, do kế hoạch được xây dựng khá phù hợp với các yêu cầu đời sống xuất gia của chư Ni trong các hoạt động và cũng nghĩ rằng đại diện Ban Trị sự PG huyện và Ban Chức sự hạ trường tham gia Ban Tổ chức nên bà Cẩm Nhung tin tưởng sự chuẩn bị của chư Ni phù hợp giới luật nhà Phật cho đến thời điểm diễn ra chương trình. Vì thế, với sức “sáng tạo" của mình và sự non nớt trong nhận thức, những vị xuất gia trẻ đã làm nên sự việc đáng tiếc.

Và dù thế nào chăng nữa, điều đáng tiếc lớn nhất trong sự việc này vẫn nằm ở chư tôn đức Ban Chức sự hạ trường và những người tổ chức. Giá như, trước sự chuẩn bị của Ni giới trẻ tuổi, dù không màng chuyện thế sự hoặc không am hiểu về ca múa hát xướng nhưng Ban Chức sự hạ trường, với kinh nghiệm tu học và áp dụng những giới luật nhà Phật, đã có thể ngăn cản được những hình ảnh này. Hay như những người làm công tác tổ chức sâu sát hơn và cố gắng tìm hiểu hơn một chút cũng có thể nhận ra điều không phù hợp mà chư Ni đang làm trước khi xuất hiện nơi sân khấu của ngày hội.

Hậu trách… truyền thông

Ngay sau khi mọi thứ đã diễn ra, theo quan sát của người viết, các thông tin về ngày hội dường như chưa được biết đến nhiều. Đến khi những hoạt động này được chuyển tải thành chùm ảnh trên trang tin của Ban Thông tin-Truyền thông Trung ương Giáo hội (mà hiện nay đã được gỡ xuống - NV) đã nhận được một số bình luận nhiều chiều. Tuy nhiên, sau đó một trang báo quốc tế đã chọn lọc chỉ 2 hình ảnh, trong đó có hình ảnh của tiết mục hát múa “Huyền thoại mẹ” để thông tin sự việc dưới tiêu đề Ni cô “thay nâu sồng mặc quân phục”, đã tạo nên sự ngộ nhận đầy ác ý từ đông đảo người đọc trong và ngoài nước.

Đáng tiếc hơn, ngoài những bình luận của mình, tờ báo mạng này đã bổ sung thêm phần phát biểu của TT.Thích Huệ Minh, Phó Trưởng ban Thường trực BTS GHPGVN huyện Bình Chánh tại ngày hội dành cho tất cả các hoạt động với tư cách là vị khách mời đại diện của giới Phật giáo địa phương. Phần phát biểu này, được “copy” có chọn lọc theo kiểu “mô hình thật hay... cần phải mở rộng trong mùa An cư kiết hạ những năm sau” từ bản đầy đủ của trang tin điện tử Ban Thông tin Truyền thông Trung ương Giáo hội: “Ngày hội là một mô hình thật hay, mang nhiều ý nghĩa. Vì vậy, cần phải mở rộng và phổ biến cho các cơ sở tự viện trong mùa An cư kiết hạ những năm sau”.

Điều này khiến người đọc nhầm tưởng rằng, lãnh đạo Phật giáo địa phương ủng hộ và cổ xúy việc Ni giới cải trang để biểu diễn ca khúc “Huyền thoại mẹ” như trên. Không những thế, khi phóng viên trao đổi trực tiếp với TT.Thích Huệ Minh, Thượng tọa khẳng định mình chưa hề có những phát biểu như thế. Thay vào đó là những lời khen cho sự sáng tạo của chư Ni đối với những hoạt động phong phú của ngày hội nói chung và chúc mừng ngày hội đã thành công nhất định. Thượng tọa cho biết đã rất bất ngờ với “tạo hình” của tiết mục văn nghệ nêu trên của chư Ni trong Hội thi năng khiếu, nhưng mọi thứ đang diễn ra nên không có cách nào khác để thay đổi.

Hơn nữa cách viết của bài báo khi trích dẫn lời Ni sư Thích nữ Huệ Ngọc cũng khiến độc giả có cảm giác những gì được thể hiện là do sự ép buộc của Ban Tổ chức đối với các đơn vị tham dự. Trả lời liên quan đến nội dung này, bà Cẩm Nhung khẳng định những nội dung và hình thức đều do các đơn vị tự chủ động mà không có bất cứ yêu cầu nào từ Ban Tổ chức. Tuy nhiên qua việc này, bà cũng nhìn nhận rằng, Hội sẽ nghiêm túc rút kinh nghiệm để những sự việc đáng tiếc này không diễn ra nữa.

Khi một sự việc xảy ra, có thể có nhiều cách tiếp cận và nhìn nhận khác nhau từ chính kiến và quan điểm của mỗi người. Tuy nhiên qua việc này, chúng ta chỉ mong rằng dù có mục đích gì đi nữa, sự thật vẫn là sự thật và cần được tôn trọng theo đúng hoàn cảnh của nó. Một sự bóp méo, chuyển dịch nào đó dù nhỏ cũng có thể làm sai lệch và hiểu lầm đáng tiếc xảy ra, nhất là trong lĩnh vực truyền thông đại chúng.

Sơn Thoại