Phương Tây & phương Đông gặp nhau qua cầu Phật giáo

Trong một buổi họp mặt với các Phật tử ở tòa soạn báo Giác Ngộ, Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã nhắc lại một câu nói của nhà Vật lý số 1 Thế giới Albert Einstein (1879-1955): "Phương Đông và phương Tây có gặp nhau qua cầu Phật giáo".

Thật vậy, Benjamin Disraeli (1804-1881) vừa là một tiểu thuyết gia có giá trị (tác giả 5 tác phẩm vào loại "bán chạy nhất" (best seller)), vừa là một chính trị gia lão thành, hai lần làm Bộ trưởng Tài chánh (từ 1852 đến 1858, rồi từ 1866 tới 1868), hai lần làm Thủ tướng (năm 1868 rồi từ 1874 đến 1880), đã thực hiện được nhiều cải tiến xã hội ở trong nước, đã đưa nước Anh tới vị trí một siêu cường vào cuối thế kỷ XIX, ông nói một câu còn lưu lại hậu thế: "Cán bộ không tham nhũng, không si mê trước sắc đẹp thì mới thành công được".

Bà Michèle Aliot-Marie, Bộ trưởng bộ Tư pháp Pháp, đã trình Quốc hội dự thảo Đạo luật chống những kẻ si mê, cuồng dâm: bị quản thúc sau khi mãn hạn tù, phải uống thuốc cai, tùy theo trường hợp vi phạm nặng nhẹ, hạn tù có thể hơn 15 năm, Tổng thống xin Quốc hội ưu tiên xét dự thảo Đạo luật này trước các dự thảo luật khác, kẻ si mê cuồng dâm hết hạn tù có thể bị bắt buộc đeo một băng ở cánh tay để dân chúng phân biệt họ với người thường, kẻ đã vi phạm một lần phải uống thuốc để kiềm chế lòng dục, không tái phạm nữa. Về mặt Chính phủ, ngân sách của Bộ Tư pháp đã tăng thêm lên 3,4%.

Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy quyết tâm tận diệt vấn nạn sân, đưa tới nạn băng đảng trong học đường, gây nên bạo lực.

Trách nhiệm trực tiếp là Ban Giám hiệu nhà trường, lập danh sách học sinh bất hảo báo cho nhân viên an ninh ở ngoài biết: nhân viên này gồm những công an mặc đồng phục (nhân viên an ninh nổi) tuần tra vào những giờ cao điểm (tan học) liên lạc với phụ huynh đưa đón con cái, nhận diện những tên "sân", thường gây bạo lực; và những công an mặc thường phục (nhân viên an ninh chìm) theo dõi, chụp ảnh, lập hồ sơ những học sinh thường gây những cuộc ẩu đả, tống tiền, buôn bán ma túy. Các thông tin và hồ sơ sẽ được chuyển cho Hiến binh cơ động thành phố. Không những học sinh các trường trung học phổ thông (cấp 3, lớp 10, 11, 12) mà ngay cả học sinh các trường trung học cơ sở (cấp 2, lớp 6, 7, 8, 9) cũng vi phạm, và phạm vi lan ra khắp nước.

Mặt khác, Quốc hội Pháp cũng đang thảo luận về Đạo luật chống sân, bạo lực của chồng đối với vợ trong gia đình.

Báo chí, các phương tiện thông tấn xã…, đưa tin có những vị Bộ trưởng, Thủ tướng, thậm chí cả Tổng thống…, phải từ chức khi tham ô, si mê vi phạm thuần phong mỹ tục bị bại lộ (châu Âu, châu Mỹ), có những thanh niên nổi sân bắn phá trong các trường học (Hoa Kỳ).

Phương Đông hoàn toàn nhất trí với phương Tây về cả ba điểm nêu trên:

Ngay Từ Tiểu học, học sinh đã được học:

- "Tham thì thâm, Thánh nhân dạy thế".

- "Của làm được, để trong nhà,

Của bắt được, để ngoài sân,

Của phù vân, để ngoài ngõ".

- "Vàng tuy Trời chẳng trao tay,

Bình an hai chữ xem tầy mấy mươi".

Sức khỏe quý hơn vàng!

- "Chẳng tham ruộng cả, ao liền,

Chỉ tham cái bút, cái nghiên anh Đồ".

Về chữ sân, phương Đông có câu ca dao:

"Lời nói không mất tiền mua,

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau".

Thật là nhẹ nhàng mà thấm thía.

- Trong kho tàng thơ Hán Nôm có câu:

"Sắc bất ba đào dị nịch nhân"

(Sắc đẹp không có sóng mà dễ dàng đánh đắm con người)

Một lời cảnh báo đáng sợ.

- Chồng chết trận, vợ tuẫn tiết:

"Chàng đi theo nước, thiếp theo chồng,

Thiếp chết trinh mà chàng chết trung.

Đến thế ân tình đôi trọn vẹn,

Việc chi cười nói chẳng thung dung.

Ma chay đã đủ trên trần thế,

Đào đỏ thôi về dưới Thủy cung.

Giã họ, giã hàng, giã thôn xóm,

Cương thường để lại với non sông".

(Dương Bá Trạc)

Đây là một trường hợp tự nguyện.

- Vua Chiêm Thành là Xạ Đẩu bị giết chết, bà hoàng hậu là Mỵ Ê bị bắt làm tù binh; giữa đường biển, tiên đoán một biến cố sắp xảy ra, bà nhảy xuống biển tự trầm. Đời sau, có người làm bài thơ:

"Thuyền rồng không dựa, dựa thuyền chài,

Gắn bó vì chưng trót một hai,

Tiết nghĩa mảnh chiên trời ấm lạnh,

Cương thường giọt lệ nước đầy vơi.

Chứng minh đã có mười phương Phật,

Sống thác cùng nhau một giống Hời.

Sử sách ngàn năm ghi chép đó,

Thương cho ai, mà thẹn cho ai!".

(Hoàng Cao Khải)