Tết Trung thu: Nỗi lo bánh bẩn

GNO - Đó là những chiếc bánh được làm ra từ nguồn nguyên liệu không rõ nguồn gốc, được bán tràn lan tại các chợ đầu mối. Từ vỏ bánh đến nhân bánh, tất cả đều có màu sắc sặc sỡ, mùi thơm ngào ngạt và được tiểu thương bán với giá rất mềm. Điều đáng lo là hiện có rất nhiều cơ sở sản xuất bánh trung thu nhỏ lẻ, một số nhóm từ thiện chọn nguồn nguyên liệu này làm bánh để phục vụ, phát tặng các em nhỏ nhân mùa Tết trung thu sắp đến...

Hàng giá rẻ, chất lượng cao?

Theo chân nhóm từ thiện tên N đến chợ Bình Tây, tôi không khỏi ngỡ ngàng trước sự đa dạng các nguồn nguyên liệu làm bánh trung thu và đắng lòng khi chứng kiến cảnh các bạn chọn mua nhân bánh trung thu làm sẵn về làm bánh.

Nhân bánh được bán tại chợ đầu mối - Ảnh: Hạnh Ý

Đi từ đầu trên xuống đầu dưới chợ Bình Tây, nhóm N chỉ muốn mua nhân bánh trung thu làm sẵn nên tình nguyện viên (TNV) tiến đến các sạp hỏi mua nguyên liệu này. Nghe chủ sạp N chào hàng: “Nhân mè, lá dứa, dừa sữa, đậu xanh, khoai môn giá 45-50 ngàn kg, hạt sen 70 ngàn kg. Đây là hàng của cơ sở gần đây, vì sản xuất nhỏ lẻ, tránh đóng thuế nên không ghi nhãn mác. Đảm bảo của Việt Nam sản xuất”. Lẩm bẩm tính toán, “làm ra 1.000 chiếc bánh trung thu, mình tốn chưa đến 800 ngàn tiền mua nhân”, vậy là trưởng nhóm TNV quyết định mua loại hàng này làm nhân bánh.

Cũng tại đây, đề cập đến việc mua bột làm vỏ bánh, cô giới thiệu: “Muốn vỏ bánh không nổi mốc ngay khi đã sản xuất hơn 1 tháng thì nên chọn loại bột thơm. Giá 18 ngàn kg. Mua loại này, khỏi thêm hương liệu thì cái bánh cũng thơm ngon rồi. Chịu giá cô lại bạn hàng cô lấy dùm cho, chứ cô không bán bột”.

Thấy các bạn đắn đo suy nghĩ, cô chủ sạp cạnh bên liền khuyên: “Các con làm loại nhân Trung Quốc này mua bột thơm đi làm cho ngon. Đảm bảo trẻ con nhìn là muốn ăn liền, không ai nghĩ đây là hàng dõm đâu”.

Khi nghe một bạn trong nhóm phản ứng: “Sao lúc nảy cô giới thiệu đây là hàng của Việt Nam” thì cô chủ cười gượng: “Cô nói con nghe nè, quan trọng là thơm ngon được rồi. Hàng này chất lượng, khách hàng rất chuộng, bán rất chạy. Có những ngày cơ sở làm bánh với nhóm làm từ thiện lấy nhiều, cô còn không đủ hàng để bán. Tụi con yên tâm đi, không sao đâu”!?

Không chỉ giá bột, nhân bánh rẻ khác thường mà nơi đây nhiều loại mặt hàng phục vụ cho mùa bánh trung thu rẻ không tưởng tượng nổi. Trứng vịt muối giá chỉ 15 ngàn một chục, nếu mua mười chục (120 trứng) giá chỉ 125 ngàn. Khi được khách hàng hỏi vì sao trứng vịt rẻ vậy thì chủ trả lời giống hệt nhau: “Chợ đầu mối giá sỉ thì phải rẻ rồi. Mua bên ngoài là mua lẻ, giá đắt gấp 3, 4 lần. Phải bán vậy người ta mới có lời nhiều được. Tất cả cùng một lò ra hết hà”.

Những chiếc bánh không thân thiện

Trong lúc chờ tính tiền, trò chuyện với một thương lái lấy hàng ở chợ Bình Tây về bán lẻ, hỏi chị làm thế nào phân biệt được nhân bánh trung thu làm sẵn là của Trung Quốc hay Việt Nam, chị kê miệng vào tai tôi nói nhỏ: “Hàng Trung Quốc hết đấy em, hóa chất tạo mùi không đấy. Nhìn màu sắc sặc sỡ là em biết rồi chứ cần gì hỏi chị. Em so thử giá đậu xanh của mình bao nhiêu một kg mà nó làm sẳn cho mình giá có bốn, năm chục ngàn”.

Nếu lời nói của tiểu thương nơi đây “không chỉ riêng gì các bạn nhóm từ thiện chọn nhân làm sẵn xuất xứ từ Trung Quốc để làm nguyên liệu sản xuất bánh trung thu mà các cơ sở nhỏ làm bánh trung thu để bán hầu như cũng thế” là sự thật thì đáng lo ngại và báo động.

Theo Tiến sĩ - Bác sĩ Trần Thị Minh Hạnh, Trưởng Phòng Dinh dưỡng Cộng đồng, Trung tâm dinh dưỡng TP.HCM thì: “Dù do cơ sở nào sản xuất thì bản thân nhân bánh trung thu làm sẵn đã chứa hóa chất bảo quản độc hại. Còn những loại nhân bánh làm sẵn bán không nhãn mác, không ghi hạn sử dụng thì chắc chắn không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Nếu trẻ em ăn những chiếc bánh làm từ nguồn nguyên liệu này, nhẹ thì sẽ bị rối loạn hệ tiêu hóa, ngộ độc, nặng thì ảnh hưởng đến toàn thân. Về lâu dài có thể gây ung thư gang, thận, sinh lý chậm phát triển...”

Tâm lý các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, thủ công thường sản xuất ra sản phẩm giá rẻ để thu hút khách hàng. Còn các tổ chức từ thiện phần lớn đặt bánh tại các cơ sở này để có thể phát nhiều phần cho các em thiếu nhi. Nhưng hiện nay các cơ sở nhỏ lẻ, sản xuất bánh trung thu với giá rẻ đạt chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm rất hiếm.

Trước nổi lo “bánh bẩn” tràn lan trên thị trường, khi mà cơ quan chức năng vẫn chưa kiểm soát hết được chất lượng sản phẩm, thiết nghĩ việc các tổ chức từ thiện xã hội chọn bánh trung thu tặng cho các em nhỏ và nhà chùa trước khi tiếp nhận bánh trung thu cho các bé nên cẩn thận, xem kỹ cơ sở sản xuất, thành phần, hạn sử dụng từng chiếc bánh. Đối với bánh không nhãn mác, cơ sở sản xuất không uy tín thì kiêng quyết không cho các bé sử dụng vì có thể để lại rất nhiều hệ lụy sau này.