Theo đông y, quả thanh long có vị ngọt, chua, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, nhuận phế, chỉ khái, hóa đàm. Hoa thanh long có tác dụng bổ phế, trừ ho.

Về mặt dinh dưỡng, trong 100 gr phần ăn được của trái thanh long có chứa: nước 84 gr, protein 1,4 gr, lipid 0,4 gr, glucid 11,8 gr, cellulose 1,4 gr, vitamin C 8 mg, một ít vitamin A, chất nhầy.

Vỏ trái thanh long khá dày, chiếm 26% trọng lượng trái, giúp cho việc bảo quản được lâu, không bị hư thối. Hơn nữa, thanh long ít sâu bệnh nên người trồng ít sử dụng các thuốc trừ sâu bệnh.

Người ta sử dụng quả thanh long để giải nhiệt, nhuận trường. Đặc biệt, chất nhầy trong quả thanh long giúp làm giảm cholesterol của thức ăn và muối mật. Do đó, người béo phì, người có hàm lượng cholesterol huyết tăng cao, người bệnh đái tháo đường, cao huyết áp, táo bón kinh niên nên ăn thanh long.

Thanh long có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe - Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Qua nghiên cứu, ghi nhận một số công dụng khác của quả thanh long như sau:

- Thanh long chứa nhiều vitamin C, là một chất chống ô xy hóa mạnh, giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

- Thanh long không chứa cholesterol xấu (LDL), nhưng lại chứa nhiều chất béo không bão hòa đơn, nên giúp giảm cân và có ích cho sức khỏe tim mạch.

- Thanh long chứa nhiều carotene, có tác dụng duy trì và cải thiện thị lực.

- Thanh long giúp cơ thể tăng cường khả năng chống lại sự tấn công của các gốc tự do và các tia gây hại từ ánh nắng mặt trời, là những tác nhân gây ung thư và một số vấn đề cho sức khỏe. Các nhà khoa học về dinh dưỡng ước tính rằng, chỉ cần khoảng 600 - 700 gr quả thanh long là đủ cung cấp lượng vitamin C cần thiết cho cơ thể mỗi ngày, giúp làm bền thành mạch máu, chống được bệnh scorbut (hoại huyết, bệnh dễ chảy máu) và một số chứng bệnh do thiếu vitamin C.

Ngoài ăn tươi, trái thanh long có thể chế biến các món như sau:

- Thạch thanh long: Có tác dụng bổ dưỡng, thanh nhiệt, giúp giảm mỡ, làm đẹp da mặt.

Nguyên liệu: Bột thạch rau câu (agar-agar) 12 gr, đường trắng 100 gr, nước cốt dừa 200 ml, thanh long chín xay nhuyễn 1 cốc 300 ml, lá dứa 3 lá, nước sôi để nguội 200 ml.

Cách làm: Cho nước, bột thạch và lá dứa vào nồi, đun sôi. Nấu cho tới khi bột thạch hòa tan. Để nhỏ lửa, thêm nước cốt dừa, đường và thanh long vào, khuấy đều, đun sôi lại rồi tắt bếp. Vớt bỏ lá dứa, đổ hỗn hợp vào khay, để nguội và cho vào tủ lạnh bảo quản, dùng ăn mát.

- Chè thanh long: Dùng ăn giải nhiệt giải khát rất tốt.

Nguyên liệu: Thanh long 2 quả (nếu có 2 màu khác nhau càng tốt), đường cát trắng 200 gr, dừa khô nạo sẵn 200 gr, kem sữa tươi 50 ml, vani 1 ống, nước sạch 600 ml.

Cách làm: Thanh long rửa sạch, lột bỏ vỏ, dùng muỗng múc thành từng viên tròn. Dừa khô vắt lấy nước cốt, pha chung với kem sữa tươi, quậy đều, cho vào tủ lạnh, ngăn mát. Đun sôi nước, cho đường vào nấu tan, thêm vani, quậy đều, để nguội. Xếp khoảng 8 - 10 viên thanh long vào tô, chan nước đường, nước đá đập nhuyễn, nước dừa sữa.

Lưu ý: Những người thường bị lạnh bụng, đại tiện phân lỏng, đầy bụng, thì không nên ăn thanh long.