Người cha đỡ đầu của tuổi trẻ dấn thân

Hòa thượng Thích Minh Châu, nguyên Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký HĐTS Giáo hội Phật giáo Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam, đại biểu Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam trong 5 khóa liên tiếp: khóa VI, VII, VIII, IX, X, vừa viên tịch lúc 9 giờ 05 phút ngày 1-9-2012, nhằm 16-7 Nhâm Thìn.

Lễ khâm liệm vào lúc 8 giờ sáng nay 2-9-2012, sau đó lễ viếng và chương trình lễ tang sẽ được tổ chức ở thiền viện Vạn Hạnh - TP.HCM.

Hòa thượng Thích Minh Châu sinh ngày 20-10-1920 tại Nghệ An, thế danh là Đinh Văn Nam, xuất gia tại chùa Tường Vân (Thừa Thiên-Huế) vào năm 1946. Từ năm 1952 đến 1963 xuất ngoại du học tại Sri Lanka, Ấn Độ và đỗ tiến sĩ Phật học với luận án The Chinese Madhyma Agama and the Paly Majihima Nikaya. Về nước, Hòa thượng làm Viện trưởng Viện Đại học Vạn Hạnh (Sài Gòn 1964-1975), Chủ tịch Hội đồng Chỉ đạo phiên dịch và ấn hành Đại tạng kinh Việt Nam (từ 1971), Chủ nhiệm Tạp chí Tư Tưởng. Hòa thượng Thích Minh Châu là người dịch kinh điển Pali ra tiếng Việt nhiều nhất Việt Nam, gồm các bộ quan trọng như: Trường bộ kinh, Trung bộ kinh, Tương ưng bộ kinh, Tăng chi bộ kinh, Tiểu bộ kinh với tổng số hơn 17.250 trang đã in. Hòa thượng còn là tác giả của nhiều tác phẩm và dịch phẩm như: Phật pháp, Đường về xứ Phật, Những ngày và những lời dạy cuối cùng của Đức Phật, Đường lên trời, Trước sự nô lệ của con người, Huyền Trang - nhà chiêm bái và học giả, Đại thừa và sự liên hệ với Tiểu thừa...

Những năm làm Viện trưởng Viện Đại học Vạn Hạnh, dù bận nhiều công việc
nhưng Hòa thượng vẫn luôn đi sát đời sống và sinh hoạt của sinh viên

Những năm làm Viện trưởng Viện Đại học Vạn Hạnh, dù công việc nhiều nhưng Hòa thượng vẫn luôn đi sát đời sống và sinh hoạt của sinh viên. Chẳng hạn khi phong trào đấu tranh đòi hòa bình, tự do và dân chủ bùng nổ lớn tại các đô thị miền Nam vào cuối năm 1969-1970, sinh viên Đại học Vạn Hạnh trở thành một trong các mũi nhọn xung kích của phong trào. Vì vậy vào một buổi chiều đầu năm 1970, lúc các phân khoa vừa bước vào giờ học, một lực lượng cảnh sát đặc biệt với gần 100 tay súng do Đỗ Kiến Nâu chỉ huy đã theo lệnh của Tổng nha Cảnh sát đô thành bất thần kéo đến bao vây Đại học Vạn Hạnh ở số 222 Trương Minh Giảng, quận Nhì (nay là đường Lê Văn Sỹ, quận 3) để lùng bắt lực lượng đấu tranh, trong đó đứng đầu là sinh viên Võ Như Lanh, Chủ tịch Ủy ban Đấu tranh của Viện Đại học Vạn Hạnh (sau này là Tổng Biên tập Báo Tuổi Trẻ và Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn) và Đặng Thanh Tâm, người nòng cốt tổ chức thực hiện đặc san Hướng Đi chống chính quyền... Nghe tin, Hòa thượng Viện trưởng Thích Minh Châu đã rời ngay cuộc họp ở phòng giám thị, tiến ra cổng trường đứng trước mũi súng và lưỡi lê của đội ngũ cảnh sát và mật vụ đang dàn hàng ngang. Đi bên Hòa thượng là Đại đức Thích Nguyên Tánh, tức học giả Phạm Công Thiện, tác giả cuốn Ý thức mới trong văn nghệ và triết học. Hòa thượng đĩnh đạc nói lớn với Đỗ Kiến Nâu và cũng là để mọi người đang vây quanh nghe rõ:

- “Nam-Nam mô Bổn sư Thích-ca Mâu-ni Phật, thưa quý vị, quý vị không được dùng bạo lực bắt bớ sinh viên của chúng tôi trong khuôn viên nhà trường. Các vị phải tôn trọng quyền tự trị đại học đã được xác lập, tuyệt đối không được đem cảnh sát và vũ khí vào trường đại học. Yêu cầu quý vị rút lui. Nếu không, chúng tôi sẽ công bố trước dư luận trong nước và thế giới...”.

Hòa thượng nói một cách ôn tồn, chậm rãi từng tiếng, nhưng hết sức kiên quyết. Bất ngờ trước hình ảnh của một viện trưởng đích thân đi bộ ra cổng trường đối thoại, Đỗ Kiến Nâu sau một lúc đắn đo, đã chắp hai tay lại, cúi đầu chào cung kính Hòa thượng, rồi đưa chiếc ba-toong lên trời vẫy hai lần, làm hiệu lệnh cho đội cảnh sát đặc nhiệm rút lui. Hòa thượng mỉm cười, cùng học giả Phạm Công Thiện và sinh viên quay vào giảng đường 208 mà ở đó đang vang lên tiếng guitar thùng với câu hát cộng đồng giòn giã: “Dậy mà đi, hỡi đồng bào ơi”...

Đó là một trong những hình ảnh không thể quên được về một vị viện trưởng, một hòa thượng, một tấm lòng từ bi không rời khỏi những bước đường đấu tranh của tuổi trẻ hôm nào...