Là một trong 3 thiền viện lớn nhất cả nước (cùng với Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử, Thiền viện Trúc Lâm Đà Lạt), Thiền viện Trúc Lâm Tây Thiên tọa lạc trên diện tích gần 55ha giữa núi rừng Tây Thiên. Với độ cao trên 300m so với mặt nước biển, từ thiền viện có thể phóng tầm mắt nhìn thấy cả một không gian rộng lớn với cảnh sắc thanh bình, thơ mộng của huyện Tam Đảo (Vĩnh Phúc).
Theo các nhà sư cho biết, thiền viện được xây dựng năm 2004, hơn một năm sau khánh thành. Đặc biệt, thiền viện được xây dựng trên nền của ngôi chùa Thiên Ân thiền tự. Chính giữa của thiền viện là tòa Chánh điện Đại Hùng Bửu Điện cao 17m, diện tích 673m2, với 4 trụ đỡ, mỗi trụ có đường kính hơn 1m, ở giữa có 3 pho tượng Phật lớn được làm công phu và tinh xảo trên từng chi tiết.
Trong ánh nắng vàng đầu mùa thu, tiếng các nhà sư giảng đạo hòa trong tiếng chuông ngân vang quyện lẫn trong gió chiều vi vu bên đồi thông làm cho cảnh sắc Tây Thiên càng thêm thanh tịnh. Với bề dày lịch sử từ xa xưa, Tây Thiên được coi là cội nguồn của Phật giáo Việt Nam. Du khách, Phật tử đến vãn cảnh, nghe giảng Phật pháp, tĩnh tâm tu thiền với tấm lòng thành kính hướng Phật. Tất cả như tôn thêm vẻ trang nghiêm của thiền viện để lòng người thanh thản, rũ bỏ bon chen, bụi bặm của cuộc sống thường nhật.