Ngoài Tám Thánh đạo không có bốn quả Sa-môn

Bài trên Báo Giác Ngộ số 1250 - Thiết kế: Phòng Mỹ thuật BGN/Tống Viết Diễn
Bài trên Báo Giác Ngộ số 1250 - Thiết kế: Phòng Mỹ thuật BGN/Tống Viết Diễn
0:00 / 0:00
0:00
GNO - Tám Thánh đạo là con đường đạo tám ngành: Chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định. Bốn quả Sa-môn là Sơ quả Tu-đà-hoàn, Nhị quả Tư-đà-hàm, Tam quả A-na-hàm, Tứ quả A-la-hán.

"Một thời Phật ở trong núi Kỳ-xà-quật, thành La-duyệt cùng với chúng Đại Tỳ-kheo một ngàn hai trăm năm mươi người.

Lúc đó, trong thành Câu-thi có một vị Phạm chí tên Tu-bạt là bậc kỳ cựu đa trí, đã một trăm hai mươi tuổi, nhân nghe Đức Sa-môn Cù-đàm đêm nay sẽ diệt độ tại giữa cây Song thọ, ông tự nghĩ: Ta có điều hoài nghi về giáo pháp. Chỉ có Đức Cù-đàm mới giải được ý ta. Ta nên kịp thời gắng đi đến Phật. Ngay đêm ấy ông gắng ra khỏi thành đi đến Song thọ, đến chỗ A-nan. Sau khi chào hỏi xong, ông thưa:

- Tôi nghe Sa-môn Cù-đàm sắp vào Niết-bàn đêm nay, nên đến đây mong được bái yết một lần. Tôi có điều hoài nghi về giáo pháp, mong được gặp Cù-đàm để Ngài giải quyết cho. Vậy Ngài có được rỗi rảnh cho tôi vào bái yết không?”.

A-nan bảo:

- Thôi đừng, Tu-bạt! Phật đang có bệnh. Không nên quấy rầy Ngài.

Khi ấy Phật bảo A-nan:

- A-nan, ngươi chớ ngăn cản. Hãy để cho ông ấy vào. Ông muốn giải quyết sự nghi ngờ, không có gì phiền nhiễu. Nếu nghe được pháp của Ta, ắt được tỏ rõ.

Tu-bạt được vào, chào hỏi Phật xong, ngồi một bên và bạch Phật:

- Bạch Cù-đàm, có những giáo phái khác, họ tự xưng bậc thầy, như các ông Phất-lan Ca-diếp, Mạt-già-lê Kiều-xá-lợi, A-phù-đà Sí-xá-kim-bạt-la, Ba-phù Ca-chiên, Tát-nhã Tỳ-da-lê-phất, Ni-kiền Tử. Những thầy đó đều có giáo pháp riêng, Đức Sa-môn Cù-đàm có biết hết hay không?

Phật đáp:

- Thôi thôi khỏi nói, những giáo pháp ấy Ta đều rõ cả. Nay Ta sẽ vì ngươi nói đến pháp thâm diệu, ngươi hãy lắng nghe và khôn khéo suy nghiệm. Này Tu-bạt! Trong giáo pháp nào nếu không có Tám Thánh đạo thời ở đó không có quả vị Sa-môn thứ nhất, thứ nhì, thứ ba, thứ tư. Trong giáo pháp nào có Tám Thánh đạo thời ở đó có quả vị Sa-môn thứ nhất, thứ nhì, thứ ba, thứ tư. Nay trong giáo pháp này có Tám Thánh đạo nên có quả vị Sa-môn thứ nhất, quả vị Sa-môn thứ hai, thứ ba, thứ tư. Trong các chúng ngoại đạo không có.

Phật bảo:

- Này Tu-bạt! Nếu các Tỳ-kheo thảy đều có thể tự nhiếp tâm thời cõi thế gian này không trống vắng A-la-hán”.

(Kinh Trường A-hàm, kinh Du hành, số 2 [trích])

Tám Thánh đạo là con đường đạo tám ngành: Chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định. Bốn quả Sa-môn là Sơ quả Tu-đà-hoàn, Nhị quả Tư-đà-hàm, Tam quả A-na-hàm, Tứ quả A-la-hán. Bốn quả Sa-môn, nhất là quả Thánh thứ tư A-la-hán chính là mục tiêu tu tập, giải thoát sinh tử, chứng đắc Niết-bàn. Đức Phật cũng là vị A-la-hán, chỉ có khác là bậc A-la-hán Chánh đẳng giác.

Trước khi viên tịch Niết-bàn, Đức Phật một lần nữa răn nhắc đại chúng, ngoài Tám Thánh đạo thì không có bốn quả Sa-môn. Ngài nhấn mạnh rằng, cốt tủy của tu học theo giáo pháp chính là học tập và hành trì Tám Thánh đạo. Tám Thánh đạo nói rộng ra là 37 phẩm trợ đạo và toàn bộ giáo pháp, nói gọn lại chính là giới định tuệ. Nhân giới sinh định, trên nền tảng giới luật mà tu tập chỉ quán thì thành tựu định (tứ thiền). Từ nền tảng tứ thiền phát huy tuệ giác đoạn trừ mười kiết sử lần lượt chứng đắc bốn Thánh quả.

Vậy nên, giới định tuệ chính là thước đo của sự tu hành đúng Chánh pháp, là cơ sở để chứng đắc các đạo quả. “Nếu các Tỳ-kheo thảy đều có thể tự nhiếp tâm thời cõi thế gian này không trống vắng A-la-hán” là lời khích lệ sự tu hành chứng đạo của Thế Tôn, xác chứng bậc A-la-hán vẫn hiện hữu ở thế gian vì Tám Thánh đạo vẫn được ứng dụng tu hành.

Tin cùng chuyên mục

Tin mới

Hòa thượng Thích Lệ Trang trao quà lưu niệm và quyết định dừng hoạt động đến Ban Trị sự TP.Thủ Đức cùng 21 quận huyện - Ảnh: Quảng Đạo/BGN

TP.HCM: Công bố quyết định dừng hoạt động và tri ân Ban Trị sự GHPGVN TP.Thủ Đức cùng 21 quận huyện

GNO - Sáng nay, 24-6, tại Trụ sở Ban Trị sự - Việt Nam Quốc Tự, diễn ra buổi họp mở rộng do Ban Thường trực Ban Trị sự GHPGVN TP.HCM tổ chức nhằm công bố quyết định dừng hoạt động Ban Trị sự GHPGVN TP.Thủ Đức và 21 quận huyện theo thông tư hướng dẫn của Trung ương GHPGVN về sáp nhập, tinh gọn bộ máy Giáo hội.
Niêm hương và đảnh lễ Tam bảo tại Lễ Bố-tát tại chánh điện Việt Nam Quốc Tự - Ảnh: Quảng Đạo/BGN

[Ảnh] Đức Pháp chủ cùng chư Tăng TP.HCM Bố-tát, thính giới kỳ đầu tiên mùa An cư kiết hạ Phật lịch 2569

GNO - Sáng nay, 29-5-Ất Tỵ (24-6-2025), Đức Pháp chủ GHPGVN và chư Trưởng lão Hội đồng Chứng minh quang lâm Việt Nam Quốc Tự, cùng chư Tăng thành viên Ban Trị sự GHPGVN TP.HCM, các ban chuyên môn, Ban Trị sự GHPGVN TP.Thủ Đức, 21 Ban Trị sự quận, huyện thực hiện Bố-tát, thính giới kỳ đầu tiên trong mùa An cư.
Hòa thượng Thích Quảng Tùng trao quyết định đến chư tôn đức Tăng Ni đại diện cho Ban Trị sự GHPGVN TP.Hải Phòng giữ mối liên hệ công tác với các cơ sở tự viện và chính quyền các xã, phường sau khi sáp nhập địa giới hành chính

Ban Trị sự GHPGVN TP.Hải Phòng công cử nhân sự đại diện giữ mối liên hệ công tác với các cơ sở tự viện

GNO - Sáng 23-6, tại chùa Nam Hải, Ban Trị sự GHPGVN TP.Hải Phòng đã long trọng tổ chức Hội nghị sơ kết công tác Phật sự 6 tháng đầu năm, đề ra phương hướng hoạt động sắp tới; công cử nhân sự đại diện giữ mối liên hệ công tác với các cơ sở tự viện, chính quyền địa phương sau khi sáp nhập địa giới hành chính.

Thông tin hàng ngày