Theo cái thấy thông thường, mọi người thấy Đức Phật sanh trên cuộc đời, Ngài là thái tử từ bỏ ngôi vua, xuất gia, sống cuộc đời của một vị Sa-môn phạm hạnh và trải qua năm năm tìm đạo, sáu năm khổ hạnh, Ngài đã đắc quả vị Phật. Kinh Pháp hoa, phẩm Như Lai Thọ Lượng thứ 16 đã tóm gọn quá trình tu hành dài lâu của Đức Phật như sau: “Tất cả thế gian đều cho Đức Phật xuất thân họ Thích, đến cội Bồ-đề gần thành Già Da mà thành Chánh giác; nhưng thật từ Ta thành Phật đến nay trải qua vô lượng vô biên a-tăng-kỳ-kiếp, thường ở Ta-bà, thị hiện sanh thân trong nhiều quốc độ, thuyết pháp giáo hóa vô số chúng sanh, thọ mạng sai khác, tùy theo loại hình mà khai phương tiện chỉ bày chân thật thậm thâm vi diệu…”. |
Đoạn kinh trên đã hé mở cho chúng ta thấy Đức Phật Thích Ca hiện hữu trên cuộc đời này là một thị hiện sanh thân của Đức Phật và không phải chỉ có một sanh thân là Phật Thích Ca mà Ngài còn thị hiện nhiều sanh thân khác trong tất cả các loài và ở khắp mọi nơi. Tùy theo nhu cầu của từng nơi mà Ngài ứng hiện thân đồng với họ để khai Phật tri kiến cho họ, nghĩa là giúp họ thấy được sự thật trên cuộc đời và cắt bỏ được những ảo giác, hết khổ đau. Thật vậy, dưới nhãn quan của Đấng Toàn giác, Đức Phật khẳng định rằng trong ba cõi không có sanh tử, nhưng vì vô minh vọng kiến ngăn che, nên chúng sanh thấy có sanh tử và họ chạy theo dục vọng mà tạo vô số tội lỗi, tự chuốc lấy quả khổ cho họ. Đức Phật đắc đạo, nhận chân được con người không sanh tử, tức con người bất biến, mới thấy tất cả mọi việc làm trên cuộc đời này đều là giả tạm, vì thế nỗi khổ niềm đau của chúng sanh cũng như giấc chiêm bao mà thôi. Đức Phật dạy rằng thân ngũ uẩn của con người tạo thành do sự kết hợp tất cả các nghiệp của chính họ; cho nên tùy theo nghiệp của mỗi người khác nhau mà có con người tốt xấu, thiện ác, khổ vui khác nhau, cũng như thân vật chất tùy theo tế bào gốc kết hợp mà tạo thành con người khỏe mạnh, hay yếu ớt, bệnh hoạn. Trong kinh điển Phật giáo thường gọi là vọng tưởng điên đảo, tức là nghiệp thức của chúng sanh tạo thành cấu trúc con người khác nhau về thể xác lẫn tinh thần.
Đức Phật đạt quả vị Vô thượng Bồ-đề, nhận ra thật tướng các pháp; vì thế, Ngài biết rõ nguyên tắc cấu tạo nên muôn loài, thì muốn hiện thân vào loài nào để hóa độ, Ngài tạo loại thân tương ưng ở trong loài đó. Điển hình như Bồ-tát Quan Âm đắc đạo, có ba mươi hai ứng hiện thân để cứu khổ độ sanh, nghĩa là Đức Quan Âm sử dụng được nguyên tắc cấu tạo nên ba mươi hai dạng thân, từ thân Phật, Bồ-tát, Duyên giác, Thanh văn cho đến thân trẻ con đồng nam, đồng nữ, để có thể gần gũi, giúp đỡ mọi người thoát khổ, được an vui, hạnh phúc trong cuộc sống đời thường, cho đến được thăng hoa trí tuệ trên lộ trình tiến tu giải thoát giác ngộ.
Chính nghiệp thức của chúng sanh cấu tạo nên hình hài và tình cảm của họ. Vì thế, nghiệp thức ác, tức tâm lý thù hận, khổ đau, ham muốn là tâm lý xấu sẽ tạo nên hình hài xấu, cho đến tạo thành hình ngạ quỷ, súc sanh, A-tu-la. Đức Phật giải thích điều này trong kinh Hoa nghiêm như sau: “Nhược nhơn dục liễu tri, tam thế nhứt thiết Phật, ưng quán Pháp giới tánh, nhứt thiết duy tâm tạo”. Câu này Phật nói với cô hồn, Ngài dạy rằng cô hồn không khổ, nhưng vì tự tâm họ cảm thấy buồn khổ, cô đơn, xấu xí, bị ruồng bỏ. Sự thật ở trong tam giới không có sanh tử, Phật nhận thấy rõ như vậy, nên Ngài vì tâm đại từ bi mà hiện thân vào các thế giới để tùy theo hoàn cảnh mà chỉ dạy mọi loài xây dựng cuộc sống hiểu biết, thương yêu, an lạc, giải thoát và tiến đến cứu cánh Toàn giác.
Đức Phật đã xác định Ngài có vô số thị hiện thân ở khắp mọi nơi. Vậy ngay bây giờ, trên thế gian này có hiện thân Phật hay không? Chắc chắn có. Vì điều này đã được Phật nói rõ trong kinh Pháp hoa, phẩm Phương tiện thứ hai rằng Phật vẫn hiện hữu trong tất cả chúng sanh, mà kinh gọi là thế gian tướng thường trụ. Hoặc Đức Phật cũng đã khẳng định với Bồ-tát Phổ Hiền rằng Ngài ứng hiện vào tất cả các loài dưới mọi dạng hình. Từ tinh ba Phật dạy trong kinh Pháp hoa, chúng ta nhận chân được rằng ngày nay, tất cả mọi người phát tâm sống trong giáo pháp Phật, thể hiện tư tưởng cao quý và việc làm lợi ích cho đời, thì chính những hành giả này tiêu biểu cho những ứng hóa thân Phật trên cuộc đời này. Và tất cả ứng hóa thân Phật trên thế gian kết hợp lại, tạo thành sức sống Phật giáo tốt đẹp, miên viễn, thể hiện rõ nét với sự hiện hữu của giáo đoàn, của Giáo hội, của Tăng Ni và Phật tử. Đó chính là Pháp thân Phật vẫn luôn hằng hữu ngời sáng trên thế gian này để xóa tan thế lực vô minh, soi đường dẫn bước cho nhân loại sống trong sự hiểu biết, thương yêu, hòa bình, an lạc, bất tử.