Thông điệp của sự tinh khiết

Chẳng phải đợi đến khi có cuộc bình chọn, trong tâm thức dân gian, từ lâu, sen là đã quốc hoa của đất Việt.

Sen thân thương với mỗi người nông dân khi vác cuốc ra đồng. Sen ngào ngạt khi bọc những nắm xôi nóng hổi. Sen tao nhã trong những chén trà cùng các bậc cao niên. Sen thanh khiết khi ta dâng cúng lên ban thờ các bậc tiền nhân.

Sen và người như có mối giao hoà. Nhưng người dân đất Việt còn gắn bó với sen ở khía cạnh khác - khía cạnh tâm linh. Phật giáo khởi nguồn từ xứ Ấn, triết lý “từ bi hỷ xả” của Phật giáo phù hợp với cách đối nhân xử thế đầy tính nhân văn của người Việt. Khi du nhập vào Việt Nam, Phật giáo nhanh chóng hoà hợp như thể nó sinh ra trên đất này. Một cách rất tình cờ, biểu tượng cho sự thanh khiết của nhà Phật là hoa sen. Sự gắn bó trên nhiều phương diện khiến trong suốt chiều dài văn minh Đại Việt, trang trí hoa sen xuất hiện ở muôn vàn dạng thức khác nhau. Đỉnh cao của mỹ thuật về sen ở thời Lý, khi đạo Phật là quốc giáo. Ngoài những đồ tế khí linh thiêng, ngay cả những bình, bát, đĩa...trong cuộc sống hàng ngày,đâu đâu cũng thấy hình hoa sen, gương sen hay lá sen... Có nhà nghiên cứu bảo rằng, người xưa gửi sen vào nhiều vật dụng để nhắc nhở con người luôn giữ cái Tâm của mình, như hoa sen gần bùn mà chẳng hôi tanh.

Từ Nam chí Bắc, làng quê nào cũng có những đầm sen. Nhưng sen Tây Hồ ở Hà Nội là nổi tiếng nhất. Sen Tây Hồ nở xoè nhiều lớp cánh (tục gọi sen bách diệp), hương đằm mà sâu. Những nghệ nhân đất kinh kỳ đã đưa sen Tây Hồ vào văn hoá ẩm thuỷ của người Hà Nội - nghệ thuật ướp trà sen. Trà sen Hồ Tây được trân quý, vì khi uống, như cảm nhận được cả không khí của vùng linh địa này. Xã hội đổi thay, những đầm sen cứ ngày càng thu hẹp lại. Sen Tây Hồ chỉ còn vài vạt, nép mình bên những khối bê tông đồ sộ. Dẫu vậy, không gian tinh sạch ấy vẫn là báu vật ở mảnh đất thừa thãi tiếng ồn,bụi bặm này. Mùa sen, còn gì bằng khi dâng sen Tây Hồ lên ban thờ Phật, thờ thánh ở những danh tích ven hồ như chùa Kim Liên, chùa Trấn Quốc, Phủ Tây Hồ... Để rồi sau đó, thưởng thức vị trà sen thanh tao trong ánh chiều tà.

Khám phá sen qua ống kính máy ảnh cũng đem lại nhiều thú vị, nhất là khi Hà Nội ngày càng hiếm những không gian xanh. Nhưng từ chỗ khám phá vẻ đẹp của sen, đến trào lưu ồ ạt “tấn công sen” lại là một khoảng cách quá gần. Sáng sớm, người ta đã tranh nhau đến đây chụp ảnh.Nhưng kinh hoàng nhất là buổi chiều về. Người với người chen nhau ngả ngốn bên sen. Những thanh nữ e ấp bên sen thì ít, những cô gái mặc áo thiếu vải thừa da thịt thì nhiều. Sen tượng trưng cho sự thanh khiết. Đến với sen đấy, nhưng mấy ai còn nhớ về thông điệp của sen người xưa gửi gắm...