Thú đọc báo xuân ngày Tết

GNO - Tờ báo xuân đầu tiên bằng chữ quốc ngữ, xuất bản tại Hà Nội vào tháng 2-1918, tức năm Mậu Ngọ. Đó là tờ Nam Phong tạp chí, khổ lớn, dày khoảng 100 trang do Phạm Quỳnh làm chủ bút. Trong cuốn “Thú chơi sách” (năm 1960) của học giả Vương Hồng Sển, có viết: “Nam Phong cả thảy hai trăm mười một cuốn (211) vì Tết 1918 có cho ra một tập riêng, toàn thơ văn có giá trị và nếu không lầm, tập ấy là thủy tổ các số báo xuân, báo tân niên, báo đặc biệt vậy”.
tet viet02.JPG
Báo xuân Giáp Ngọ 2014 tại Hội báo xuân do Hội Nhà báo TP.HCM tổ chức - Ảnh: Quảng Hậu

Hưởng ứng nét văn hóa này, ở những năm tiếp theo, làng báo Việt Nam lần lượt xuất bản những tờ báo xuân đặc sắc như: Đông Pháp thời báo xuân 1928, Thần Chung Kỷ Tỵ 1929, Phụ Nữ Tân Văn xuân Canh Ngọ 1930, Công Luận xuân Tân Mùi 1931, Nhật Tân xuân Quý Dậu 1933, Sài Gòn xuân Giáp Thân 1934, Đuốc Nhà Nam xuân Ất Hợi 1935… Cũng cần nói thêm, vào năm 2000, Sài Gòn Giải Phóng là tờ báo đầu tiên ở Việt Nam phát hành số xuân Dương lịch.

Từ đó trở đi, việc các tờ báo ra số xuân trở nên phổ biến thành phong trào. Dù tòa soạn nào có kinh tế eo hẹp, thiếu đội ngũ nhân lực, cũng tranh thủ ra số báo xuân để “bằng anh bằng chị” và cho có không khí Tết cùng bạn đọc. Ngay cả những bản tin quận, huyện địa phương cũng ra báo xuân khổ A4 lưu hành nội bộ, phát ở những cơ quan nhà nước.

Chậm nhất là vào ngày 20 tháng Chạp, báo xuân phải có mặt trên thị trường, nếu không sẽ khó tiêu thụ vì sự cạnh tranh. Những tờ tạp chí, nhất là tạp chí dành cho phụ nữ thường ra số xuân sớm hơn những tờ nhật báo và giá của nó cũng đắt hơn gấp mấy lần. Nhưng bù lại, tạp chí xuân thường có nhiều quà tặng giá trị kèm theo, kể cả cắt phiếu bốc thăm may mắn trúng: xe gắn máy, điện thoại di động, mỹ phẩm…

Những tờ báo nổi tiếng, có chỗ đứng trong lòng công chúng thì không sợ bán ế (bằng chứng là quảng cáo rất nhiều), nên phát hành số lượng nhiều. Còn nhiều tờ báo kén bạn đọc thì ra số xuân cầm chừng cho có tụ (thường là được đặt trước). Sự đa dạng, phong phú của báo xuân đã làm nên màu sắc rực rỡ, muôn màu muôn vẻ cho ngày Tết.

Những năm gần đây, các đơn vị địa phương còn tổ chức cả hội báo xuân để bạn đọc có dịp chiêm ngưỡng từng tờ báo Tết với từng phong cách khác nhau. Có bìa báo thì đưa hình năm linh vật, có báo thì chọn cảnh vật, báo thì đưa nhan sắc người đẹp, cũng có vài tờ báo ngành lại chọn ngành chủ lực của mình để gửi gắm đến người xem.

Như chúng ta biết, giá của tờ báo xuân thường cao hơn báo thường gấp mấy lần. Chính vì vậy mà nội dung và chất cũng tăng đáng kể. Bởi cả năm trời, ban biên tập chắt lọc những nội dung tinh túy nhất, lạ nhất, độc đáo nhất để đưa vào báo xuân cho bạn đọc thưởng thức. Nhiều tờ báo còn để dành nội dung Tết cả năm để đến cuối năm là đưa vào báo xuân cho khỏi “cháy bài”.

Nội dung tờ báo xuân thường mang tính chất vui tươi, giải trí, nhẹ nhàng, phù hợp với mọi lứa tuổi, mọi tầng lớp. Nào là những phong tục đón Tết cổ truyền trên mọi miền đất nước, chủ đề năm linh vật, những bài viết văn thơ, phóng sự đậm đà hương vị Tết. Bên cạnh đó, báo Tết còn có nhiều nội dung phản ánh tiêu cực, nhìn lại một năm vừa qua, tổng hợp những sự kiện nổi bật trong năm (trong nước và quốc tế), những hướng đổi mới sắp tới của nước nhà (theo nhận định của các giáo sư, tiến sĩ)…

Đặc biệt nhất, ở trang đầu của một số tờ báo xuân, thường có “Thư chúc tết” của Chủ tịch nước. Còn ở những bản tin quận, huyện xuân thì có “Thư chúc tết”, hoặc “Lời ngỏ” của Chủ tịch tỉnh. Riêng báo Phật giáo thì có thư chúc Tết của Đức Pháp chủ GHPGVN...

Ngày Tết, không có gì tao nhã bằng việc mang chiếc ghế bố ra vườn ngả lưng đọc từng trang báo xuân, vừa nhâm nhi từng ngụm trà, vừa nhai chút kẹo mứt. Giữa không khí xanh mướt của ngày xuân, muôn hoa đua nở, chim hót líu lo, người đọc như được đắm mình trong bức tranh thủy mặc.

Không gian dường như cuộn tròn vào trong trang báo. Mùa xuân - báo xuân - nhạc xuân - hoa xuân tạo cho người đọc một cảm giác lâng lâng. Tuy thời buổi công nghệ số phát triển vượt bậc, nhiều tòa soạn đã kịp nắm bắt xu hướng, cho ra đời những chuyên trang về Tết online nhằm đáp ứng nhu cầu công chúng trẻ. Nhưng trong lòng những người thích đọc báo in, nhất là những người lớn tuổi, thì báo xuân vẫn là món ăn thượng hạng mỗi khi Tết Nguyên đán về.

Nguyễn Thanh Vũ
(Đường Bờ Bao Tân Thắng, P. Sơn Kỳ, Q.Tân Phú, TP.HCM)

Tin cùng chuyên mục

Tin mới

Thông tin hàng ngày