"Hiệp sĩ" của những di tích kiến trúc

Công việc trùng tu, bảo tồn các di tích lịch sử - văn hóa có ý nghĩa hết sức quan trọng, người ta gọi công việc này là “đi ngược dòng lịch sử”. Giáo sư, Kiến trúc sư Hoàng Đạo Kính có lẽ là một trong số ít người đã dành trọn cả đời mình cho công việc này. Bạn bè, đồng nghiệp đã yêu mến gọi ông là "hiệp sĩ" của những di tích kiến trúc.

"Hiệp sĩ" của những di tích kiến trúc ảnh 1
Mô hình Bến thả hoa và Đền tưởng niệm
trên sông Thạch Hãn - Quảng Trị
do ông và các cộng sự tại Công ty Hoàng Đạo thực hiện.

"Hiệp sĩ" của những di tích kiến trúc ảnh 2
Phối cảnh công trình kiến trúc do các KTS của Công ty Hoàng Đạo thực hiện: chùa Vân (Tam Đảo)

"Hiệp sĩ" của những di tích kiến trúc ảnh 3
Phối cảnh công trình kiến trúc
do các KTS của Công ty Hoàng Đạo thực hiện:
chùa Bái Đính (Ninh Bình)

"Hiệp sĩ" của những di tích kiến trúc ảnh 4
KTS tham gia phản biện trong lễ Bảo vệ luận án tiến sĩ cấp Nhà nước
tại trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.

"Hiệp sĩ" của những di tích kiến trúc ảnh 5
Hướng dẫn công việc cho các KTS trẻ tại Công ty Hoàng Đạo.

Xuất thân trong một gia đình có truyền thống văn hóa, ông rất tự hào về những gì bình dị nhất trong đời sống quê hương, quý trọng phong cảnh thiên nhiên, phong tục tập quán của đất nước và dân tộc. Đồng thời việc được học tập và thụ hưởng nền văn hóa Nga vĩ đại, trở về quê hương, ông đã tìm thấy sự đồng cảm nơi những di sản kiến trúc mang đậm giá trị văn hoá Việt.

Kể từ khi  tốt nghiệp chuyên ngành kiến trúc ở nước Nga về, đã gần 50 năm Kiến trúc sư (KTS) Hoàng Đạo Kính tâm huyết với nghề bảo tồn, trùng tu các công trình di tích – kiến trúc. Khởi đầu từ các đình chùa trên đất Bắc, sau đó vào những năm đầu thập niên 80 của thế kỷ XX, ông tham gia cuộc tổng điều tra nghiên cứu tháp Chăm, lập hồ sơ và trực tiếp tham gia trùng tu Chùa Cầu, hàng chục ngôi nhà cổ (Hội An); trùng tu khu Đại Nội, lăng Minh Mạng (Huế), Nhà hát Lớn Hà Nội…

Công việc trùng tu, bảo tồn các di tích – kiến trúc vốn đã mang trong nó muôn vàn khó khăn đòi hỏi sự say mê, hiểu biết tận cùng giá trị của mỗi công trình mà không phải ai cũng hiểu. Chính vì thế, cốt cách của một nhà khoa học – nhà văn hóa đã giúp ông có được những lời giải xác đáng cho mỗi công trình. Đọc những gì ông viết, xem những công trình mà ông đã tham gia bảo tồn, trùng tu, người ta luôn bắt gặp một tình yêu sâu sắc đối với những di tích kiến trúc mà ông coi như một bộ phận của nền văn hóa dân tộc.

Ông tâm sự, công việc bảo tồn trùng tu di sản đòi hỏi phải rất khoa học, những người làm công việc này phải có tâm trí sáng suốt, gạt bỏ những tính toán vật chất, vụ lợi. Trong khi “lội ngược dòng” lịch sử, điều duy nhất mà người ta phải nhớ là mình đang đối mặt với những gì rất thiêng liêng, với thế giới tâm linh, văn hóa truyền thống của cả cộng đồng.

Theo ông, cốt lõi của việc trùng tu là nắm cho được thực trạng di sản kiến trúc dân tộc, duy trì và trùng tu theo những phương pháp khoa học. Ông luôn nhấn mạnh, môn tu bổ di tích trở thành lĩnh vực hoạt động của nhiều ngành như sử học, khảo cổ học, kiến trúc sư, mỹ thuật, bảo tàng, hóa học… và cả những bàn tay của các nghệ nhân của nhiều nghề truyền thống. Chính vì thế, cái khó của trùng tu chính là phải đảm bảo tăng tuổi thọ cho công trình nhưng vẫn giữ được cái gốc của di tích, cái cốt cách của văn hóa truyền thống.

Đã gần 70 tuổi, KTS Hoàng Đạo Kính vẫn cháy bỏng một ngọn lửa đam mê nghề nghiệp. Ông vẫn thường xuyên vào Nam ra Bắc, tất bật với các công trình, lên lớp giảng bài cho sinh viên, dự các hội thảo khoa học, hướng dẫn luận văn, luận án tốt nghiệp cho các lớp sinh viên, cao học, nghiên cứu sinh, viết sách, báo… Mới đây, ông cùng các cộng sự trong Công ty TNHH Hoàng Đạo đã hoàn thành đề án "Bến thả hoa và Đền tưởng niệm trên sông Thạch Hãn – Quảng Trị". Đây là một công trình  xây mới do Công ty Hoàng Đạo thực hiện thành công nhưng vẫn giữ được hình dáng, kết cấu của một công trình kiến trúc truyền thống mang ý nghĩa tâm linh, hướng đến thành một điểm du lịch văn hóa - lịch sử trên vùng đất chiến trường xưa.

Đối với thế hệ KTS trẻ hiện nay, ông đánh giá rất cao năng lực, sự năng động và sức sáng tạo của họ. Ngay tại Công ty Hoàng Đạo nơi ông làm việc, có đến 20 nhân viên – KTS trẻ, họ được truyền ngọn lửa đam mê từ “thầy Kính”. Từ khi còn lạ lẫm với các di tích kiến trúc đặc biệt là công việc bảo tồn, trùng tu thì giờ đây họ đã tự tin, say mê trên các bản vẽ, các đường nét của mỗi công trình mà họ sẽ góp một phần vào làm đẹp, khẳng định giá trị trường tồn của nó đối với mai sau.

Giáo sư, Kiến trúc sư Hoàng Đạo Kính sinh năm 1941 tại Hà Nội, năm 1967 ông tốt nghiệp Đại học Kiến trúc Matxcơva (Nga). Năm 1977, ông bảo vệ luận án phó tiến sĩ kiến trúc về di sản và trùng tu tại trường Đại học Kiến trúc Matxcơva. Hiện ông là ủy viên Hội đồng di sản văn hóa quốc gia, Phó Chủ tịch Hội kiến trúc sư Việt Nam, Chủ tịch hội đồng kiến trúc, 20 năm làm Giám đốc Trung tâm thiết kế và tu bổ di tích Trung ương (nay là Viện Bảo tồn di tích), trực tiếp chủ trì, tham gia thực hiện hàng chục dự án trùng tu và tôn tạo di tích ở Hà Nội, Hội An, Huế, Mỹ Sơn…

Tin cùng chuyên mục

Tin mới

Vô thường

Lá vàng ắt phải rụng rơi...

GNO - Sớm nay, tôi ghé chùa lễ Đức Quán Âm. Tôi thấy ba vị Tăng cử hành một nghi thức trước đài Quán Âm. Một cỗ quan tài nhỏ, thật gọn, có lẽ bằng ván ép được bốn người khiêng nhẹ nhàng, cúi đầu lễ tôn tượng rồi di chuyển ra khỏi cổng chùa. Ra là một vị cao tuổi ở nhà dưỡng lão của chùa vừa qua đời tối qua.

Thông tin hàng ngày