Nụ cười của người đàn ông khuyết tật

Ngày nào đi làm về vợ chồng tôi cũng ngang qua ngã ba Phan Văn Trị - Ngô Đức Kế (quận Bình Thạnh), ở đó có một người khuyết tật mỗi chiều đứng bán vé số và các dụng cụ nhà bếp, nhà vệ sinh.

Người đàn ông ấy bị mù, một tay cầm xấp vé số, một tay nương chiếc gậy để lần dò lối đi, trên vai đeo lỉnh kỉnh những đồ dùng vệ sinh như cước chùi nhôm, cước rửa chén, bàn chà bồn cầu v.v… Sau một ngày đi bán dạo khắp nơi ông lại trở về đứng nép bên bờ tường nơi đầu đường Ngô Đức Kế để bán buổi chiều và buổi tối.

Mỗi chiều người đàn ông ấy xuất hiện trong không gian ồn ào náo nhiệt của buổi tan tầm. Dòng xe cộ ngược xuôi, những khuôn mặt căng lên vì một ngày bận rộn, mệt mỏi. Cái không khí nóng bức, mùi bụi bặm ngột ngạt, tiếng ồn ào đã khiến cho người ta stress nặng, không tìm thấy trên khuôn mặt ai một nụ cười dù chỉ là thoáng hiện. Thế mà ở người đàn ông ấy luôn luôn nở nụ cười hiền, ông ấy vẫn cười khi không có ai mua đồ, ông ấy vẫn cười dù chẳng thấy ai, chẳng thấy được những gì đang diễn ra trước mắt. Người ta không biết ông ấy đang nghĩ gì, không biết tại sao ông ấy lại cười, nhưng có một điều mà người ta biết chắc là ông ấy vẫn bình thường như bao người khác. Thỉnh thoảng vợ chồng tôi ghé lại hỏi thăm ông: "Chú bán được không?". Vẫn nụ cười hiền, ông đáp: "Dạ cũng được".

Nụ cười của ông có sức truyền cảm lạ kỳ, nó khiến cho bao nhiêu âu lo, căng thẳng trong cuộc sống đời thường tự dưng tan biến. Nụ cười của ông mang đến mùa xuân cho cõi lòng người khác. Trong nụ cười ấy không có chứa sự tính toan hơn thiệt, không có bất cứ dụng ý gì, trong nụ cười ấy không có sự giả dối, không có những ưu tư…

Tôi còn nhớ trong đạo Phật có nụ cười "vô duyên từ" của các vị Bồ tát, đó là nụ cười an lạc xuất phát từ tâm hồn thánh thiện, cười khi trong lòng cảm thấy vui mà không vì một duyên cớ gì (vô duyên). Người đời chỉ cười khi đắc thắng, cười khi đạt được mục đích, cười khi những gì tốt đẹp đưa đến cho mình, chứ mấy ai cười mà không có nguyên do, cười vô điều kiện.

Có phải nụ cười của ông là nụ cười vô duyên của người có niềm vui nội tại. Bởi làm sao ông có được nụ cười do những điều kiện bên ngoài mang lại khi ông là một người mù và cuộc sống còn quá khó khăn này. Chỉ có niềm vui xuất phát từ tâm hồn mới mang lại nụ cười ấy.