Tỳ-kheo mê ngủ bị Thiên thần nhắc nhở

GN - Ham mê ngủ nghỉ là thói thường của chúng sinh. Với người tu, ham mê ngủ nghỉ là một chướng ngại lớn. Hôn trầm thụy miên luôn đoanh vây trói chặt người tu, nhất là tu thiền. Có thể nói, không vượt qua triền cái thụy miên thì chẳng có cơ may hy vọng nào cho sự tiến đạo. Do đó, muốn tu tập thành công, người tu phải tìm mọi cách để vượt qua chướng ngại này.

ngunghi.JPG
Người xuất gia cần tìm mọi cách để vượt thắng hôn trầm, thụy miên - Ảnh minh họa

“Một thời, Đức Phật ở trong vườn Cấp Cô Độc, rừng cây Kỳ-đà, nước Xá-vệ. Bấy giờ, có Tỳ-kheo ở Câu-tát-la du hành trong nhân gian, nghỉ lại trong một khu rừng. Lúc này, thân thể Tỳ-kheo ấy mỏi mệt, ban đêm đến ngủ say. Lúc đó, có Thiên thần ở trong rừng này đến nhắc nhở, liền nói kệ:- Hãy tỉnh dậy Tỳ-kheo
Vì sao lại ngủ mê?
Ngủ nghỉ có nghĩa gì?
Tu thiền chớ ngủ nghỉ.
Lúc ấy, Tỳ-kheo kia nói kệ đáp:- Không khứng, nên làm sao?
Lười biếng ít phương tiện
Duyên hết, thân thể suy
Nên đêm đến ngủ mê.
Lúc ấy, Thiên thần kia lại nói kệ:- Ông cần nên giữ gìn
Vật có tiếng, kêu lớn
Ông đã được tu nhàn
Chớ để cho thoái thất.
Lúc ấy, Tỳ-kheo kia nói kệ đáp:- Tôi sẽ theo lời ông
Tinh cần tu phương tiện
Không vì mê ngủ kia
Luôn bao phủ tâm mình.
Sau khi Thiên thần kia cảnh tỉnh Tỳ-kheo này như vậy như vậy, thì Tỳ-kheo ấy chuyên tinh phương tiện, đoạn các phiền não, đắc A-la-hán.Lúc ấy, Thiên thần lại nói kệ:- Ông hãy tự thức tỉnh
Chuyên tinh cần phương tiện
Không bị bọn quân ma
Bắt ông phải ngủ nghỉ.
Lúc ấy, Tỳ-kheo kia nói kệ đáp:
- Từ nay đến bảy đêm
Thường ngồi chánh tư duy
Thân này sanh hỷ lạc
Không điều gì thiếu sót
Đầu đêm quán túc mệnh,
Giữa đêm thiên nhãn tịnh
Cuối đêm trừ vô minh.
Thấy khổ vui chúng sanh
Hình loại thượng trung hạ
Biết nhân duyên nghiệp gì
Mà thọ quả báo này.
Nếu những gì người tạo
Tự thấy điều đã làm
Thiện, tự thấy là thiện
Ác tự thấy là ác.
Lúc ấy, Thiên thần kia lại nói kệ:- Tôi biết trước tất cả
Mười bốn người Tỳ-kheo
Đều là Tu-đà-hoàn
Thảy được thiền chánh thọ
Đi đến trong rừng này
Sẽ đắc A-la-hán.
Thấy ông chỉ giải đãi
Nằm ngửa ham ngủ nghỉ
Chớ sống như phàm phu
Nên phương tiện giác ngộ.
Bấy giờ, Tỳ-kheo lại nói kệ:- Lành thay, này Thiên thần
Dùng nghĩa an ủi tôi
Chí thành đến khai ngộ
Khiến tôi hết các lậu.
Lúc ấy, Thiên thần kia lại nói kệ:
- Tỳ-kheo nên như vậy
Tin, xuất gia, không nhà
Ôm ngu mà xuất gia
Chóng được kiến thanh tịnh.
Nay tôi hộ trì ông
Trọn cả một đời này
Khi nào ông ốm đau
Tôi sẽ cúng thuốc hay.
Sau khi Thiên thần kia nói kệ xong, liền biến mất”.


(Kinh Tạp A-hàm, kinh số 1346)

Pháp thoại này, chúng ta không biết vị Tỳ-kheo đã “Tinh cần tu phương tiện” vượt qua ham mê ngủ nghỉ bằng cách  nào. Tuy vậy, chú giải kinh Đại niệm xứ đã chỉ dạy cách vượt qua triền cái hôn trầm thụy miên rất chi tiết. Đó là: 1- Biết rõ nguyên nhân gây ra hôn trầm và thụy miên là ăn uống quá no. 2- Thay đổi sang tư thế khác. 3- Quán tưởng đến ánh sáng. 4- Chuyển đến nơi thoáng khí. 5- Làm bạn với thiện. 6- Nói chuyện thích hợp. Ngoài ra, cần vận dụng một số pháp trợ duyên để chế ngự hôn trầm-thụy miên như: 1- Niệm chết, quán mạng người trong hơi thở. 2- Khích lệ tâm bằng cách quán tưởng về sự vĩ đại của Thế Tôn, các bậc Thầy.

Điều thú vị trong pháp thoại này là một vị Thiên thần đã cảnh tỉnh Tỳ-kheo hãy tinh tấn tu tập. Mới hay, trong sự tu hành mà lười biếng, quá ham mê ngủ nghỉ nếu không bị người chê cười thì Thiên thần cũng quở trách. Vì vậy, hãy tìm mọi cách để vượt thắng hôn trầm, thụy miên.


Quảng Tánh

Tin cùng chuyên mục

Tin mới

Bảo tháp Hòa thượng Thích Đức Trì trong khuôn viên tổ đình Ba La Mật bị nước lũ bao quanh

[Ảnh] Cố đô Huế chìm trong biển nước

GNO - Trong hai ngày 27 và 28-10, mưa lớn kéo dài, nước dâng cao đã khiến nhiều tuyến đường trên địa bàn TP.Huế ngập sâu, nhiều nơi bị chia cắt. Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn, lũ sông Hương, sông Bồ đã qua đỉnh, nhưng vẫn đang trên mức báo động 3 và rút chậm.
Trưởng lão Hòa thượng Thích Từ Thông (1928-2025) - Ảnh: Nguyện Truyền/BGN

Đến đi thuyền không (Hoà thượng Thích Giác Toàn viếng Trưởng lão Hòa thượng Thích Từ Thông)

GNO - Bài thơ này do Hòa thượng Thích Giác Toàn (bút danh Trần Quê Hương), Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học VN, Phó Viện trưởng Học viện Phật giáo VN tại TP.HCM, Trưởng ban Thường trực Giáo phẩm hệ phái Khất sĩ sáng tác kính dâng Giác linh Như Huyễn Thiền sư trước giờ tống biệt.
Chư Tăng trong đoàn trao quà đến người dân tỉnh Hà Tĩnh

Tăng Ni các tự viện trên địa bàn phường Vườn Lài, Hòa Hưng, Diên Hồng thăm và tặng quà tại 3 tỉnh phía Bắc

GNO - Ngày 24, 25, 26-10, đoàn Tăng Ni, Phật tử các tự viện kết hợp MTTQVN các phường: Vườn Lài, Hòa Hưng, Diên Hồng (TP.HCM), do Thượng tọa Thích Nhật Thiện, Ủy viên Ban Trị sự GHPGVN TP.HCM làm trưởng đoàn, đã đến thăm, tặng quà đến bà con vùng bão lũ tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh.

Thông tin hàng ngày