Số lượng Phật tử trên toàn cầu đã giảm từ 343 triệu người năm 2010 xuống còn 324 triệu người vào năm 2020 – tức giảm 5%. Nguyên nhân chính của sự sụt giảm này đến từ hai yếu tố: tỷ lệ sinh thấp và hiện tượng nhiều người rời bỏ tôn giáo, đặc biệt tại các quốc gia Đông Á như Trung Quốc và Nhật Bản. Cụ thể, Trung Quốc giảm 23 triệu người theo đạo Phật, còn Nhật Bản giảm 7 triệu người.

Sự suy giảm theo khu vực

Khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi được xem là cái nôi của Phật giáo và chiếm tới 98% số Phật tử toàn cầu, có mức giảm 6%, xuống còn khoảng 316 triệu người. Khu vực Mỹ La-tinh và vùng Ca-ri-bê cũng giảm nhẹ 3%, còn khoảng 330.000 người.

Ngược lại, tại Bắc Mỹ, số Phật tử tăng 27% (đạt 5 triệu người), còn châu Âu tăng 26% (đạt 2,5 triệu người). Dù số lượng tăng nhanh, Phật tử tại hai khu vực này chỉ chiếm một phần nhỏ – lần lượt là 2% và 1% của toàn bộ Phật tử thế giới. Ở Trung Đông, Bắc Phi và châu Phi hạ Sahara, số Phật tử vẫn rất thấp (dưới 100.000 người mỗi khu vực), nhưng cũng ghi nhận mức tăng đáng kể.

Tuy có thay đổi về số lượng, tỷ lệ Phật tử so với dân số ở hầu hết các khu vực vẫn khá ổn định. Ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, tỷ lệ này giảm khoảng 1%.

Phân bố Phật tử theo quốc gia

Thái Lan hiện là quốc gia có số Phật tử lớn nhất thế giới – khoảng 68 triệu người, chiếm 94% dân số nước này. Đứng thứ hai là Trung Quốc với 53 triệu Phật tử, tuy chỉ chiếm khoảng 4% dân số Trung Quốc.

Phật giáo là tôn giáo chiếm đa số tại 7 quốc gia: Campuchia (97%), Thái Lan (94%), Myanmar (89%), Bhutan (75%), Sri Lanka (70%), Lào (64%) và Mông Cổ (51%).

10 quốc gia có số Phật tử đông nhất thế giới chiếm tới 91% (296 triệu) tổng số Phật tử toàn cầu. Trong số này, chỉ có 4 nước – Campuchia, Thái Lan, Myanmar và Sri Lanka – có tỷ lệ Phật tử chiếm đa số dân số. Ở các nước còn lại như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam, Ấn Độ, Hàn Quốc hay Malaysia, Phật tử chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ hoặc là thiểu số.

Tại Ấn Độ, số Phật tử khoảng 10 triệu người, nhưng chỉ chiếm chưa đến 1% dân số cả nước.

Nơi thay đổi lớn nhất về tỷ lệ người theo Phật giáo

Trong số các quốc gia được khảo sát, chỉ có Hàn Quốc chứng kiến sự thay đổi đáng kể về tỷ lệ dân số theo đạo Phật – giảm khoảng 7%, tức khoảng 2,6 triệu người, xuống còn 19%. Nguyên nhân chính là do hiện tượng “rời bỏ tôn giáo”, tức nhiều người được sinh ra trong gia đình theo đạo Phật nhưng lớn lên lại không còn thực hành tôn giáo này.

Ở Trung Quốc và Nhật Bản, số lượng Phật tử cũng giảm mạnh, nhưng do dân số lớn nên tỷ lệ phần trăm không biến động quá 5 điểm phần trăm.

Một số lý do dẫn đến sự suy giảm

Hiện tượng rời bỏ tôn giáo phổ biến ở các nước Đông Á, nơi giới trẻ ngày càng ít gắn bó với truyền thống tôn giáo của gia đình. Ngoài ra, người theo Phật giáo ở những nơi này có độ tuổi trung bình cao hơn dân số nói chung, khiến tỷ lệ tử vong cao hơn tỷ lệ sinh – góp phần vào sự sụt giảm tự nhiên của số lượng Phật tử.

Mặc dù Phật giáo vẫn có mặt ở hầu hết các châu lục, nhưng cho đến năm 2020, châu Á – Thái Bình Dương vẫn là trung tâm lớn nhất, giữ vững vị trí chiếm tới 98% số Phật tử toàn cầu. Tuy nhiên, Bắc Mỹ và châu Âu đang cho thấy những dấu hiệu phát triển nhẹ về mặt số lượng người theo đạo Phật trong thập kỷ qua.

Sự thay đổi này phản ánh xu hướng tôn giáo đang thay đổi trên toàn cầu, không chỉ riêng với Phật giáo, mà còn với nhiều truyền thống tín ngưỡng khác, khi người trẻ ngày nay có xu hướng cá nhân hóa niềm tin hơn là ràng buộc với tôn giáo truyền thống.

Tâm Tuệ dịch, theo Pew Research Center