"Bản lai diện mục" hay nhận ra mùa Xuân tâm linh của chính mình

Một khi đã nhận ra và đoạn trừ được những tâm tánh ngu ác, xấu quấy nơi mình rồi thì nhất định tâm Phật sẽ hiện bày. Trước hết, nơi phẩm Ngu, Đức Phật dạy:

(PC. 64)

Sống trong đời mà biết làm chủ cuộc sống của chính mình, biết kiềm chế thân, khẩu, ý…; biết những người bạn nào nên gần và không nên gần; biết sống một mình mà không cảm giác buồn khổ thì nhất định từng bước mình có thể xa lìa hẳn cảnh giới ngu của chính mình.

***

Làm thế nào để nhận ra được nghiệp ái dục trong sâu thẳm của lòng để đoạn lìa? Phẩm Ái dục thứ 24, những lời dạy của Đức Phật hết sức tường tận, đáng lo ngại và tự mỗi người mình có đủ phúc duyên để nhận ra, soi sáng nghiệp thức ẩn náu trong tâm tánh mình hay không? Thường thì đã là nghiệp thì rất khó thấy, vì nó bị ngăn che bởi màn vô minh mê chấp của chính mình. Các câu kinh 334, 335, 336, 337... Đức Phật đã phơi bày nghiệp ái của con người rất rõ ràng:

Gốc rễ của nghiệp ái dục rất sâu, nếu người tu không đoạn tận gốc rễ khi gặp duyên nó sẽ mọc lên rất nhanh! Người Phật tử tại gia dùng tinh tấn tụng kinh, niệm Phật, tu thiền hằng đêm... hễ gặp nghiệp ái chi phối sẽ bỏ đi chùa ngay; Tăng Ni xuất gia ở chùa cũng vậy, hễ gặp nghiệp ái chi phối thì cũng dừng tu ngay và nhanh đến độ mình không thể ngờ!

Trên đời này, Đức Phật dạy nghiệp ái dục là sâu nặng nhất; cho nên có rất nhiều người đã thoát vượt được rồi thì không bao giờ quay lại, cũng không ít người dù đã vượt qua, đã rất cố gắng... nhưng rồi một lúc nào đó cũng lại bị quay ngược dòng rất bi thương. Hai câu 344, 345 đã phơi bày:

Sở dĩ ta bị trói buộc vì ta đi ngược dòng "tái tục trần duyên", luyến ái vợ con, tham chấp tài sản. Nếu ta không "tái tục trần duyên", không luyến ái, không tham chấp tài sản, vợ con... thì nhất định ta không bị sự trói buộc của địa ngục tâm thức.

Các câu kinh 354, 355, 356... Đức Phật đã chỉ cho chúng ta con đường ra khỏi sự trói buộc khổ đau:

Sự giàu sang tài sản nó dễ làm cho mù mờ tâm thức sáng suốt của con người:

Cho nên, người nào xa lìa được sự say đắm tham dục thì nhất định người đó thoát khổ:

Sau khi thấy rõ "tâm ngu, tâm ác, phẫn nộ, cấu uế và sự trói buộc của ái dục" nhiều đời nhiều kiếp rồi, chúng ta cần dõng mãnh giữ định hướng đi tới bằng sự hành trì của tự thân. Bởi đạo không phải là sự hiểu biết hay lời nói suông mà là "định – huệ" song hành. Phẩm Song Yếu, Đức Phật đã dạy rõ nơi câu 20:

Một khi đã có định hướng rồi thì phải thắng buông lung (lười biếng) tinh tấn dõng mãnh đi tới, với các câu 21, 22, 23:

Đồng thời, Đức Phật cũng xác lập con đường và pháp hành vững bền cho thầy Tỳ kheo đi đến nơi, đến chốn:

Luôn tỉnh giác trước dòng đời, khẳng định vị trí từ bùn nhơ vươn lên, xác lập phẩm hạnh tu tập và công hạnh độ sanh:

2. Luôn vượt lên chính mình, thắng mọi thử thách ngoại cảnh an trú, tịch tịnh nội tâm:

Càng đi sâu vào kinh, chúng ta càng thương kính quý mến đấng Đại đạo sư, Ngài là bậc Thế Tôn, là đấng cha lành; Ngài như luôn cầm tay mình, từng bước dìu đứa con thân ra khỏi trần nhơ:

Chẳng những luôn kiên trì con đường phạm hạnh mà còn đối chiếu cân phân thực, ảo của phạm hạnh:

Đặc biệt nhất là sau khi khám phá, nhận diện được "bản lai diện mục" của chính mình như Đức Phật đã từng khai thị:

Dù Phật tử tại gia hay Tăng Ni xuất gia, chúng ta đều có niềm tin lớn là có phúc duyên gặp được giáo pháp Đức Phật, thọ hưởng ánh sáng hào quang Đức Phật soi chiếu, tỏ rõ "bản lai diện mục" tự thân rồi nhất định không bỏ phí thời gian nữa, nhất là giai đoạn tuổi thanh xuân... mà luôn tự tỉnh giác trước dòng thời gian để không phải ăn năn, hối tiếc khi thời gian qua mau và vô thường chợt đến:

3. Hãy sống trọn vẹn với "mùa xuân tâm linh" của tự lòng:

Giá trị thực trong cuộc sống chính là giá trị sống, ông bà ta từng nói "Hùm chết để da, người ta chết để tiếng" rất có ý nghĩa ở đời. Khi sống mình phải biết dựng lập cuộc sống như thế nào để mọi người chung quanh thương mến và khi mình chết thì mọi người luyến tiếc, trân trọng, tôn kính. Đức Phật dạy người tu phải biết tự phòng hộ các căn, khi sống không để thân khẩu ý làm việc xấu, quấy, ác thì khi chết đi khỏi phải mang quả báo không tốt và còn lưu lại tiếng xấu trong đời.

Trong phẩm Bà La Môn, các câu kinh 412, 413, 414, 415 Đức Phật có dạy:

Trong phẩm Tỳ kheo, Đức Phật đã dẫn dắt thầy Tỳ kheo nói riêng, người tu nói chung, biết sống kiểm soát, nhiếp phục các căn của chính mình; tức là người con Phật muốn tu, thích tu thì phải biết sống cho mình một cách trọn vẹn:

Từ phẩm Tỳ kheo đến phẩm A la hán, rõ ràng giáo pháp Đức Phật không ru ngủ, mê hoặc con người mà là chỉ rõ, đánh thức sự trì trệ, u mê nơi con người. Rất tình cờ chúng ta có thể cũng gặp gỡ nơi Thiền sư Viên Học (1073 – 1136) đời Lý, sự tỉnh thức:

Thần lười dứt sạch, thần thông hiển bày".

 

Và qua các câu kinh từ 93 đến 99 chúng ta thấy rõ Đức Phật giáo huấn các thầy Tỳ kheo nói riêng, người tu nói chung hãy tự nâng cao, sàng lọc tâm thức của chính mình lên để từng bước đi vào Tứ Thánh quả, trở thành vị A la hán trong Chánh pháp.

Sống trong đời, ai nhận ra và nhiếp phục được mọi phiền não, lắng sạch mọi ưu phiền của các căn khi đối diện với sáu trần, tịnh hóa được ba nghiệp thân khẩu ý... người đó sẽ trở thành vị Tỳ kheo, vị A la hán thực sự thân chứng trong Chánh pháp, an trú vĩnh viễn trong mùa xuân tâm linh của chính mình.

Nhân mùa xuân Tân Mão – 2011 năm "Con Mèo" đã về với cuộc sống con người trong thời khắc thiêng liêng, năm đầu của thập niên thứ 2 của thiên niên kỷ mới (thế kỷ 21), thành tâm kính chúc chư tôn đức, pháp hữu huynh đệ và Phật tử gần xa một năm mới an lạc, kiết tường như ý... luôn được nhiều thắng duyên trong Chánh pháp – tương hội mùa xuân tâm linh nơi tự thân.

Phương Thảo am, Xuân Tân Mão – 2011