Liên quan đến phiên tòa này, trước đó, 27-3-2025, Tòa án Nhân dân Q.Bình Thạnh (cũ) đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án dân sự về việc "Tranh chấp quyền sử dụng đất" tại tịnh xá Đại Giác (P.Gia Định, TP.HCM) giữa nguyên đơn là ông Lê Minh Tấn và bị đơn là GHPGVN TP.HCM.

Theo nội dung vụ án, căn nhà số 26/22 Đinh Tiên Hoàng, P.1, Q.Bình Thạnh (nay là số 26/22 Lê Văn Duyệt, P.Gia Định, TP.HCM), hay còn gọi là tịnh xá Đại Giác có nguồn gốc đất do ông Nguyễn Văn Cầm tặng cho Ni sư Thích nữ Như Đăng (Trương Ngọc Hương), với diện tích 90m².

Năm 1977, Thượng tọa Thích Thiên Hương (Lê Văn Đua) chuyển về tịnh xá Đại Giác ở. Ngày 10-1-1978, Ni sư Thích nữ Như Đăng làm giấy ủy quyền cho Thượng tọa Thích Thiên Hương làm trụ trì.

Ngày 19-12-1988, Thượng tọa Thích Thiên Hương đứng ra kê khai tự viện, có xác nhận của UBND P.1 (Q.Bình Thạnh cũ), Ban Đại diện Phật giáo Q.Bình Thạnh và Ban Trị sự Thành hội Phật giáo TP.HCM.

Sau khi Thượng tọa Thích Thiên Hương viên tịch (19-1-1997), Thành hội Phật giáo TP.HCM có quyết định bổ nhiệm Đại đức Thích Tâm Chơn (Lê Hương), sinh 1966 làm trụ trì tịnh xá Đại Giác, vào 19-8-1997.

Năm 1984, ông Lê Minh Tấn có đơn khiếu nại Ban Trị sự GHPGVN Q.Bình Thạnh và xin hợp thức hóa căn nhà 26/22 Đinh Tiên Hoàng, P.1, Q.Bình Thạnh, TP.HCM.

Sau đó, UBND Q.Bình Thạnh ra quyết định số 312/1998/QĐ-UB với nội dung không thuận giải quyết đơn khiếu nại của ông Lê Minh Tấn; đồng thời xác định tịnh xá Đại Giác nằm trong danh mục quản lý của GHPGVN và là tài sản của GHPGVN theo quy định. Quyết định này cũng được UBND TP.HCM công nhận vào ngày 10-2-1999.

Sau đó, ông Lê Minh Tấn tiếp tục làm đơn sửa đổi, bổ sung nội dung khởi kiện từ bị đơn là Ban Trị sự GHPGVN Q.Bình Thạnh thành GHPGVN (vào năm 2khai và Ban Trị sự GHPGVN TP.HCM (2022).

Đến ngày 27-3-2025, Tòa án Nhân dân Q.Bình Thạnh đưa ra xét xử sơ thẩm công khai và xác định tịnh xá Đại Giác là cơ sở tôn giáo, thuộc giáo sản của GHPGVN, đồng thời tuyên bố bác đơn yêu cầu khởi kiện của ông Lê Minh Tấn dựa trên các chứng cứ liên quan.

Kể từ khi thành lập, tịnh xá Đại Giác trở thành điểm sinh hoạt, tu học của đông đảo Phật tử trên địa bàn suốt mấy chục năm qua

Nói với Báo Giác Ngộ sau phiên phúc thẩm, Thượng tọa Thích Tâm Chơn, Phó Chánh Văn phòng II T.Ư, trụ trì tịnh xá Đại Giác khẳng định kết quả phiên tòa phúc thẩm phản ánh bản chất thực sự của vụ án, tịnh xá Đại Giác là cơ sở tôn giáo, là giáo sản của GHPGVN, hiện do GHPGVN TP.HCM quản lý.

"Cũng vì việc khiếu nại, khởi kiện vô cớ vô lý của nguyên đơn, mà gần 30 năm qua nhà chùa không thể thực hiện được các thủ tục hành chánh liên quan, như: xin cấp quyền sử dụng đất và xin phép xây dựng sửa chữa, vì hiện trạng nhà chùa xuống cấp, một số hạng mục bị hư hỏng rất nguy hiểm trong quá trình sinh hoạt, lưu trú; gây ảnh hưởng rất lớn đến tinh thần và sức khỏe của chư Tăng cũng như Phật tử đến tu tập. Đặc biệt, còn có hàng ngàn hài cốt và di ảnh của người đã khuất được các gia đình kính đặt để thờ cúng, tưởng niệm hằng ngày tại tịnh xá Đại Giác.

Từ vụ việc tịnh xá Đại Giác, tôi mong Giáo hội có những hướng dẫn cụ thể liên quan đến việc bảo vệ, giữ gìn giáo sản chung, để giúp Tăng Ni tránh các phiền hà không đáng có trong quá trình quản lý.", Thượng tọa Thích Tâm Chơn nói thêm.

Thượng tọa cũng chia sẻ các cơ sở Phật giáo nếu có tranh chấp về đất đai và các vấn đề liên quan hãy mạnh dạn kiến nghị để cơ quan quản lý Nhà nước có trách nhiệm xem xét sự việc một cách khách quan, toàn diện và đúng pháp luật, tránh để xảy ra tình trạng cố ý và lợi dụng quyền khiếu nại, khởi kiện để gây rối, phá hoại và cản trở các hoạt động tôn giáo theo quy định của pháp luật hiện hành.