Không đến không đi
Ngày tu cuối khóa tu diễn ra trong bao niềm vui và hạnh phúc, mọi người có cơ hội bên nhau trong năm ngày tu thật quý giá, sự trao truyền và tiếp nhận của các thiền sinh thật hạnh phúc, 407 thiền sinh tiếp nhận năm giới thật trang nghiêm và xúc động. Không khí chia tay cũng rất dễ thương, mọi người đã cất lên bài hát Làng Mai: ‘không đi đâu cũng không cần đến’ bằng nhiều ngôn ngữ như bài chia sẻ pháp thoại buổi sáng của Thầy.
Kết thúc của khóa tu
Truyền 5 giới
Tất cả những người tham dự khóa tu dành rất nhiều sự ưu ái với Tăng thân, cuối buổi pháp thoại là giờ chia tay thì Thiền sư có tặng sách lưu niệm cho Ban tổ chức khóa tu và đại diện cho YMCA Hiệp hội Thanh niên Công giáo - nơi diễn ra khóa tu năm ngày.
Ban tổ chức thay mặt mọi người để xin thiền sư có những chuyến hoằng pháp tại Hồng Kông thường xuyên để mọi người được có cơ hội tham dự tu học trong những khóa tu.
Không đến không đi là bản thể chân thật của thực tại. Chúng ta không từ đâu tới, mà cũng không đi về đâu. Bông hồng, đám mây, tờ giấy... mọi thứ đều như vậy. Bản chất đó là không đến không đi. Chết không có nghĩa là từ có trở thành không. Sinh ra không có nghĩa là từ không mà trở thành một con người nào đó. Chỉ có sự biểu hiện khi nhân duyên đầy đủ và sự biểu hiện ngừng lại khi không còn đầy đủ các điều kiện.
Pháp thoại
Thiền sư đã dùng hộp diêm để chia sẻ cùng đại chúng. Que diêm chúng ta đang thấy được cầm trong tay đây được thành hình trong một thời điểm nào đó. Nhưng đó không phải là lúc nó ra đời. Nó đã có mặt trong tia sáng mặt trời, trong thân cây, trong đám mây và trong mặt đất. Khi nó được sản xuất ra trong nhà máy chỉ là lúc nó biểu hiện ra mà thôi.
Thiền sư đã đặt câu hỏi: ‘Đố́m lửa ơi, em có đó trước khi em được sinh ra không?’ Đố́m lửa trả lời: ‘Có chứ, trong hình hài của cái cây, ánh nắng, trong đám mây, trong mưa, trong các khoáng chất và trong đất. Giây phút trở thành đốm lửa chỉ là thời điểm tiếp tục hiện hữu. Em không phải từ không mà tới được, em từ vũ trụ mà tới. Em đã là cái cây, là đám mây, là ánh nắng, là đất đá v.v..’.
Nhìn sâu vào tờ giấy cũng vậy, vẫn có thể nhìn thấy cây cối, đám mây, và mặt trời. Bạn không cần trở lui quá khứ. Ðó là lợi điểm của thiền quán, bạn không cần phải đi du lịch. Chỉ cần ngồi đó và nhìn sâu, bạn có thể nhìn thấy và nhận ra mọi sự. Tờ giấy chứa đựng mọi tin tức về vũ trụ, kể cả những gì liên quan tới cây cối, đám mây và ánh nắng, mặt đất. Một sự biểu hiện chứa đựng tất cả mọi thứ.
Tờ giấy không có ngày sanh và chúng ta cũng không có sinh nhật. Chúng ta đã có đó trước khi ra đời. Lần sau khi ăn mừng sinh nhật chúng có thể đổi bài hát thành ‘Mừng ngày tiếp nối’. Nếu ngày sanh thực sự là một ngày tiếp nối thì ngày chết cũng vậy. Nếu bạn thực tập giỏi thì lúc lìa đời bạn cũng hát ‘Mừng ngày tiếp nối’.