Những điều cần biết về chất béo chuyển hóa

Chất béo không bão hòa có trong các loại đậu hạt

Các loại chất béo

Có nhiều loại chất béo được đưa vào cơ thể từ việc ăn uống hàng ngày; một số tốt cho sức khỏe, số khác thì không; một số được hiểu rõ và số khác chưa được hiểu một cách tường tận.

Chất béo bão hòa là các chất béo no kết hợp với các phân tử hydro. Chất béo bão hòa có mặt trong các nguồn thực phẩm động vật như thịt đỏ, thịt gia cầm các loại và các sản phẩm làm từ bơ sữa. Chất béo bão hòa có liên quan đến cholesterol cao và làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch, theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA).

Chất béo không bão hòa không kết hợp với phân tử hydro. Loại chất béo này có mặt trong các loại dầu thực vật, trái bơ, các loại đậu hạt, các loại hạt và trong một vài loại cá. Các chất béo dạng này giúp giảm mức cholesterol cao trong máu, giúp giảm nguy cơ bệnh tim mạch - theo thông tin từ Đại học Y khoa Harvard.

Hai nguồn chất béo chuyển hóa (trans fat) có mặt trong thực phẩm

Có hai loại chất béo chuyển hóa, theo Cơ quan Quản lý Dược và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA). Đó là:

Chất béo chuyển hóa được hình thành tự nhiên: Loại chất béo này được sản xuất trong đường ruột của một số loài động vật ăn cỏ, vì thế một lượng nhỏ các chất béo chuyển hóa có thể được tìm thấy trong thịt, sữa và các sản phẩm từ sữa.

Chất béo chuyển hóa được hình thành trong quá trình sản xuất thực phẩm: Các chất béo chuyển hóa nhân tạo này được tạo ra khi hydro được thêm vào các loại dầu thực vật lỏng (không bão hòa) để làm cho chúng trở nên rắn hơn. Các nhà sản xuất thực phẩm sử dụng các loại dầu thực vật gắn hydro (partially hydrogenated oils - PHOs) để cải thiện kết cấu, thời gian nằm trên kệ và hương vị của thực phẩm. PHOs là nguồn chính của các chất béo chuyển hóa ở Hoa Kỳ, theo FDA.

Thông tin dinh dưỡng có liên quan đến chất béo

FDA khuyến nghị nên ăn càng ít chất béo chuyển hóa càng tốt. Tổ chức này cũng khẳng định các loại chất béo chuyển hóa này không cung cấp phần trăm giá trị dinh dưỡng hàng ngày (%DV) nào cả. Trên bao bì của các loại thực phẩm, nếu có chứa dầu thực vật gắn với hydro thì nó chắc chắn có chứa các chất béo chuyển hóa.

Nguy cơ sức khỏe khi hấp thu chất béo chuyển hóa

Lợi ích của chế độ ăn có mức chất béo thấp nhìn chung còn đang gây tranh cãi. Nhiều nghiên cứu cho thấy lợi ích rất nhỏ của việc cắt giảm tất cả các loại chất béo từ ăn uống. Ví dụ, một cuộc thử nghiệm kéo dài 8 năm trên khoảng 49.000 người nữ cho thấy chế độ ăn có mức chất béo thấp không có tác động đến ung thư vú, bệnh tim mạch, ung thư ruột kết hay cân nặng. Theo một nghiên cứu khác phát hành năm 2015 trên Tạp chí The Lancet Diabetes & Endocrinology, chế độ ăn có hàm lượng chất béo thấp không giúp cho việc giảm cân lâu dài.

Dù vậy, cắt giảm chất béo chuyển hóa lại rất có lợi cho sức khỏe. Chất béo chuyển hóa có thể làm tăng mức cholesterol xấu LDL với nguy cơ làm xơ cứng và làm hẹp các động mạch; làm giảm mức cholesterol có lợi HDL, theo Bệnh viện Mayo. Các chất béo chuyển hóa cũng làm tăng nguy cơ phát triển đột quỵ và bệnh tim mạch, nguy cơ tiểu đường tuýp 2, theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ.

Cắt giảm các thực phẩm từ thịt động vật và các sản phẩm từ động vật như sữa cũng có lợi cho sức khỏe.

Tuy nhiên, may mắn là sự phá hoại do chất béo chuyển hóa gây ra có thể được đảo nghịch bởi chế độ ăn lành mạnh với “mức chất béo bão hòa thấp, giàu chất xơ hòa tan (từ các cây họ đậu, yến mạch và các loại rau cải có lá xanh) và các chất béo không bão hòa đơn (có nhiều trong dầu ô liu)”. Các loại thực phẩm này giúp sản xuất các chất chống oxy hóa và các chất chống viêm nhiễm, giúp làm giảm tác hại của chất béo chuyển hóa lên cơ thể.

Đức Hòa
(theo Live Science)