Đức Dalai Lama & Sự biến Tây Tạng

Tây Tạng là một khu vực rộng lớn với diện tích 1,2 triệu km2 (diện tích nước Mỹ là 9,8 triệu km2), tuy nhiên, dân số ước chừng chỉ hơn 3 triệu người. 10% trong số này là người gốc Trung Quốc và tỉ lệ này vẫn tiếp tục gia tăng. Năm 1959, Trung Quốc đưa quân đến khu vực này, giành quyền kiểm soát, và từ đó Tây Tạng trở thành vùng tự trị thuộc Trung Quốc. Khoảng 125.000 người Tây Tạng đã phải sống lưu vong. Họ nỗ lực hoạt động nhằm tìm kiếm sự hậu thuẫn của các quốc gia khác, ép Bắc Kinh trả lại Tây Tạng, hoặc ít nhất, cũng đưa ra nhiều quyền tự trị hơn. Các cuộc biểu tình của người Tây Tạng gần đây đang hướng đến mục tiêu Thế vận hội Olympic 2008- sẽ diễn ra tại Bắc Kinh vào mùa hè này. Đây chính là cơ hội lớn cho người dân ở vùng núi Himalaya cho cả thế giới biết đến tình hình của mình, đồng thời có thể gây rắc rối với chính quyền Bắc Kinh.

Dưới đây là những nét chính của sự biến và các động thái của Đức Dalai Lama: 12-3: Tại Lhasa, thủ phủ Tây Tạng, cảnh sát đã giải tán hơn 600 chư Tăng, Phật tử và những người tham gia cuộc biểu tình chống lại cuộc “xâm lược” bắt đầu từ 49 năm trước. 13-3: Biểu tình tiếp tục tái diễn tại khu vực này. Cảnh sát đã tìm kiếm và bắt giữ những người được cho là “nhà hoạt động chính trị chống Trung Quốc”. 14-3: Bạo loạn, xô xát với cảnh sát và thương vong đã xảy ra. Biểu tình phản đối Trung Quốc đã được người Tây Tạng sống lưu vong ở nhiều nơi ngoài lãnh thổ Trung Hoa thực hiện, gây rắc rối với chính quyền Bắc Kinh và đe dọa Olympic 2008. 15-3: Bạo lực lan sang các tỉnh tiếp giáp với Tây Tạng. 16-3: Cảnh sát và quân đội Trung Quốc “khoá chặt” thủ phủ Lhasa nhằm ngăn chặn các cuộc biểu tình khác có thể nổ ra. Cảnh sát được lệnh bắn hạ những kẻ phóng hỏa, làm ít nhất 13 người đã thiệt mạng. Trong khi đó, khoảng trên 300 toà nhà bị đốt phá, hàng ngàn quầy hàng nhỏ lẻ bị phá hủy, trên 100 người bị chết và thương vong.

Các nhà Sư Tây Tạng  tại Amdo Labrang

Đức Dalai Lama lên tiếng kêu gọi quốc tế có một cuộc điều tra về sự trấn áp của Trung Quốc chống lại người biểu tình ở Tây Tạng – những người đang đối mặt với một “sự diệt chủng văn hóa”. “Dù Chính quyền (Trung Quốc) có thừa nhận hay không, vẫn có vấn đề ở đó. Một di sản văn hóa cổ đang đối mặt với nguy hiểm trầm trọng. Dù cố ý hoặc không, một số dạng diệt chủng văn hóa đang xảy ra”. 17-3: Quân đội vũ trang Trung Quốc tiến vào Lhasa. Tenzin Taklha – Trợ lý cao cấp của Đức Dalai Lama cho biết, hiện có hơn 80 dân thường bị chết. Tuy nhiên, chính quyền Trung Quốc cho biết số người bị chết là 10 người. 

18-3: Đức Dalai Lama tuyên bố sẽ từ chức lãnh tụ tinh thần Tây Tạng nếu tình trạng bạo động tại quê nhà của ngài trở nên tồi tệ hơn, vượt ngoài tầm kiểm soát và bác bỏ luận điệu của Trung Quốc cho rằng Ngài đứng sau tình trạng bạo lực.

20-3: Lãnh đạo tinh thần của người Tây Tạng – Đức Dalai Lama tuyên bố sẵn sàng gặp gỡ, bàn thảo với các nhà lãnh đạo chính quyền Trung Quốc. Tuy nhiên, Đức Dalai Lama  cũng cho biết, sẽ không có buổi gặp gỡ nào tại Bắc Kinh và với Chủ tịch Hồ Cẩm Đào nếu các nhà lãnh đạo trung ương Trung Quốc không có thiện chí nhất quán để cùng giải quyết vấn đề xung đột ở Tây Tạng. 22-3: Trung Quốc công bố hình ảnh của 21 nhân vật - được cho là những người cầm đầu phong trào bạo động tại Tây Tạng và những bức hình được chụp trong cuộc bạo động trước đó. Đến thời điểm này, nhiều vụ bắt giữ đã được thực hiện.

23-3: Trung Quốc đã phát động một cuộc tấn công quy mô lớn khác nhắm vào lãnh đạo tinh thần lưu vong Tây Tạng, Đức Dalai Lama,  trong khi các phương tiện truyền thông nước này cho biết tình trạng bạo loạn ở Tây Tạng đã dần được giải quyết, bình thường trở lại.

Cùng ngày, kênh truyền hình EuroNews đưa tin, Dalai Lama, nhà lãnh đạo tinh thần của người Tây Tạng đã lên tiếng bác bỏ những luận điểm của Bắc Kinh cho rằng ông đứng đằng sau các vụ biểu tình bạo lực gần đây ở Lhasa, thủ phủ Tây Tạng. 24-3: Các trường học của người Tây Tạng được mở cửa trở lại. Tuy nhiên, vấn đề xung đột ở khu vực Tây Tạng trở nên căng thẳng sau khi cảnh sát Nepal (quốc gia láng giềng với Trung Quốc)  tiến hành bắt giữ 475 người tị nạn Tây Tạng. Những người bị bắt giữ có cả các nhà sư, những người ủng hộ tham gia cuộc biểu tình phản đối vụ đàn áp đẫm máu tại thủ phủ Lhasa gần đây. 25-3: Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Qin Gang đã thúc giục cộng đồng quốc tế nên có cái nhìn đúng đắn về nhóm người theo chủ trương ly khai Dalai Lama  sau những vụ bạo loạn gần đây ở Lhasa và những khu vực tộc người thiểu số của Tây Tạng. Tại cuộc họp báo, ông Qin Gang khẳng định, cuộc bạo loạn ở Lhasa và những khu vực khác đã được sắp xếp, lên kế hoạch và bị nhóm Dalai Lama kích động.

Ông nói: “Chúng tôi hy vọng cộng đồng quốc tế có thể nhìn ra những khía cạnh thật sự của nhóm người ly khai Dalai Lama  và phân biệt được rõ ràng giữa đúng và sai. Chúng tôi cũng hy vọng những nước liên quan không ủng hộ các hoạt động ly khai của Dalai Lama  dưới bất cứ hình thức nào”.

27-3: Một nhóm 26 phóng viên quốc tế được chính quyền cho phép vào thăm viếng Lhasa, Tây Tạng. Một nhóm tu sĩ đã đột ngột xông ra khỏi những sự sắp xếp và kêu gào lên sự thật rằng không có tự do tại Tây Tạng, bạo động xảy ra tại đây không liên quan gì đến Đức Dalai Lama.

28-3: Đức Dalai Lama  khẳng định, cách giải thích của Trung Quốc về những vụ bạo loạn gần đây ở Tây Tạng đã bóp méo sự thật, điều này có thể gây chia rẽ và hậu quả khôn lường: “Những sự kiện mới nhất ở Tây Tạng mà các phương tiện truyền thông Trung Quốc đưa tin là một sự bóp méo…và có thể gây chia rẽ dân tộc, gây ra những hậu quả không thể đoán trước được”.

Cùng ngày, một phái đoàn gồm 15 quan chức ngoại giao đã đến Lhasa, gặp gỡ các nhà sư ở chùa Jokhang và Qiangba Puncog, người đứng đầu chính quyền tự trị Tây Tạng.

29-3: Các cuộc biểu tình chống Trung Quốc lại tiếp tục tái diễn tại một số cơ sở tôn giáo ở Lhasa, thủ phủ Tây Tạng.
Tổng thống Hoa Kỳ G.Bush đã lên tiếng kêu gọi Bắc Kinh tiến hành đàm phán với lãnh đạo tinh thần của người Tây Tạng Dalai Lama và phải kiềm chế trong việc dùng bạo lực đáp trả xung đột tại Tây Tạng.

30-3: Theo thống kê của Chính phủ Trung Quốc, vụ bạo loạn này đã cướp đi sinh mạng của 18 thường dân và 1 cảnh sát, 382 thường dân và 241 cảnh sát bị thương, khoảng 908 cửa hàng bị đập phá và 120 ngôi nhà bị đốt cháy.

Cùng ngày, các phương tiện truyền thông Trung Quốc đã cáo buộc Dalai Lama  không sẵn sàng đối thoại về tương lai của Tây Tạng. Thủ tướng Ôn Gia Bảo cũng nhắc lại quan điểm của Trung Quốc về việc sẵn sàng đối thoại nếu Dalai Lama  từ bỏ tham vọng đòi độc lập. Ông cũng nhấn mạnh, Tây Tạng và Đài Loan là phần không thể tách rời của Trung Quốc.